Geriye dönüp bakmamak için geri dönüşüm ..

Elektrikli ve elektronik cihazlar günlük hayatımızın vazgeçilmez unsuru oldu.  Su ve hava gibi. 

Gelişen teknoloji ile beraber sistem gereği sürekli  yeni model piyasaya sürülmekte ve tüketim grafiği artmakta. Kapitalizmin yaşamsal dayanağı sürekli tüketime yönelik üretmektir.

2014 yılında hazırlanan Birleşmiş Milletler e-atık izleme raporuna göre; Türkiye'de 503 bin ton elektronik atık oluşmuş ve bu rakamlara göre dünya sıralamasında 17.sırada yer almış.

**. 

 Ülkemizde Atık elektronik eşyaların toplanma miktarı 2006 yılında 1.800 ton iken, bu rakam 2014 yılında  10.000 ton ..Bu çok az bir rakam..demek ki  elektronik atıkların toplanması devede kulak.

Bu konuda devletin işin ciddiyetini anladığını sanmıyorum. Ama ondan önemlisi   halkımızın bilinçlenmesi ve geri dönüşüm zincirine daha çok katkıda bulunması gerekiyor.

Duyarlı olmalıyız.

Şu bir gerçek ki kullandığımız elektronik aletlerin temelinde maden var .

Hem de çok kıymetli madenler...Madencilik sektörü olmasa modern yaşamımızı asla elde edemezdik.

Öyleyse sorun ne?

Sorun elbette  çevre sorunu. Yeraltından çıkarmak zorunda olduğumuz ve kullanıma sokmak için bir dizi kimyasal sürece tabi tuttuğumuz kıymetli madenleri elde etmemiz için çevremizi katletmeden becermeliyiz.

İnsan yaşamını yok etmeyecek  şekilde madencilik faliyetlerine devem etmeliyiz.

**

Peki bu Nasıl olacak?

Elektronik atıkların geri dönüşümü YERÜSTÜ MADENCİLİĞİDİR.

Yer altı madenciliğine devam ederken yer üstü madenciliğine daha çok yönelmeliyiz.  Yer üstü madenciliği  kullanılan elektronik atıklardan geri dönüşüm yaparak madenlerimizi yeniden geri kazanıp kullanmaktır.

**

Şimdi size kısa bir bilgi vereyim: Bir ton kişisel bilgisayar atığından elde edilen altın miktarı da 17 ton altın  içerikli hammadde  cevherinden daha fazla altın içermektedir.[10] 

Bin adet cep telefonu devresinin geri kazanımı ile elde edilen değerli metal miktarları 250mg gümüş, 24 mg altın 9 mg paladyum ve 9 gr bakırdır. Bu metal miktarları sırası ile 250 ton gümüş 24 ton altın 9 ton paladyum ve 9000 ton bakır cevherinin içerdiği değerli metal içeriğine eşdeğerdir. [11]  Ağır metaller bakımından basılmış devre kartları (PCB) yaklaşık %30 metal ve %70 metal olmayan maddeler içerir. PCB’ lerde bulunan metallerin %20 si bakır %8 i demir %4 teneke %2 nikel %2 kurşun %1 kurşun %0,2 gümüş %0,2 altın ve %0.005 paladyumdur.[5] Atık PCB’ lerde bulunan metallerin saflığı bulunduğu minerallerindekinden 10 kat daha fazladır.[6] Diğer bir araştırmaya göre ise bir ton basılmış devre kartı yaklaşık olarak 80 – 1500 gr altın, 160 – 210 kg bakır ihtiva eder. Bu oran ABD altın üretimi yapılan bölgelerde bulunan altın konsantrasyonundan 40-800 kat, aynı biçimde bakır üretimi yapılan bölgelerdeki bakır konsantrasyonundan 30-40 kez daha yüksek cevher içeriğini ortaya koyar. [7] PCB lerin bu kadar değerli olmasının iki önemli nedeni, yüksek miktarda altın, gümüş, platin ve paladyum gibi değerli metalleri ve arsenik ve cıva gibi ağır metalleri içermesi, içeriğindeki sülfürün tekrar geri kazanılabilir olması ve geri kazanım işleminde uzaklaştırılması zorunlu zararlı metal içeriklerinin az olmasıdır. En az bunlar kadar önemli bir başka konu ise e-atıkların geri kazanımı ile henüz tüketilmeden elde tutulacak enerji geri kazanımıdır. Dünya’daki enerjinin çok önemli bir kısmının madencilik faaliyetleri için kullanıldığı göz önüne alındığında ifade edilen rakamların anlamı daha iyi anlaşılacaktır.

( TÜRKAY 2009 Türkiye’de Katı Atık Yönetimi Sempozyumu, YTÜ,15-17 Haziran 2009,İstanbul. Kaynaklar:

Artvin halkını diken üstünde bırakan Cerattepe  ile olayları sosyal medyadan İZLEDİM. Anladığım kadarıyla korkunun nedeni var. Çünkü Murgul Bakır İşletmelerini gözümle görmüş biri oalrak tam bir çevre felaketi olduğunu yemyeşil doğanın çöle döndüğünü bizzat şahidim. Artvinliler benzer bir sürecin kentin hemen üstünde yaşanacağından endişeliler. Bu endişeyi gidermek çok zor hangi teknoloji hangi  işletmecilik. Zor . Oysa baktığımda  yer üstü madenciliği  çok zor değil ve daha rantabl bir  işletmecilik. Neden sermaye sahipleri bu geri dönüşüm işine yatırım yapmayı düşünmezler önceliğine almazlar doğrusu aklım almıyor. Yani e-atık lardan maden kazanımı daha çevreci ve halkımızında rahatlıkla kabul edeceği bir iş

Dünyanın ihtiyaç duyduğu, bakır, altın, alüminyum, teneke, plastik ve çelik günlük olarak pazarlanır. En kötü geri dönüşüm faaliyeti bile en verimli madencilik çalışmasından iyi sonuçlar verir. Çevreyi korumanın en iyi bir yoluda geri dönüşüme destektir.

Bırakalım maden orda dursun bir yere gitmiyor.

Burada devlet  geri dönüşüm firmalarına  maddi olarak ta lojistik olarak ta destek vermeli. Bu destek katlamalı olarak gelir olarak istihdam olarak geri dönecektir zaten.

Benim düşüncem görüşüm bu.

Geri dönüşüm firmaların en önemli maliyet kalemlerinden biri olan enerji maliyetlerinin düşürülmesi gerekiyorsa  buyrun rüzgar güneş ve diğer alternatif çevreye zarar vermeyen yöntemlerin ÜZERİNE  üzerine gidelim. Ar-ge çalışmalarına daha çok kaynak ayıralım.  Bandırma  kendi enerjisini güneş panellerinden , rüzgar güllerinden   ihtiyacı olan tüm yaşamsal elektriği üretip  kendine yetebilir. Ve Bandırma da var olan tarıma elverişli olmayan uygun bir yerde  çevreye saygılı bir e-atık geri dönüşüm tesisi kurulabilir.. Hem ülke hem de Bandırma ekonomisine katkı sağlama konusunda  bir  fabrika çalışanı olarak boşa giden temiz enerji kaynaklarımız gördükçe kahroluyorum ve son sözüm İleriyi  gören geri dönüşüme yatırım yapar diyorum.

BERKAN KOZAN-BG

5].Guo J., Rao Q., Xu Z., “Appliction of glas-nonmetals of waste printed circuitboards to produce phenolic moulding compound”, J.Hazard.Mater. 153, 728- 734, 2008 

[6]. Bleiwas D., Kelly T.,”Obsolote Computers,Gold Mine sor High Tech Trach?Resource Recovery from Recyling[R]”,United States Geological Survey, p.7, 2001 

[7].Veldhuizen, Hennie, Sippel, Bob, “Mining dicarded electronics”, no.3-4, v. 17, 7- 11,July-September 1994

 [10]. “Advanced Recovery,Electronic equipment recycling”, nt_recycling.html (Erişim 5.01.2000) 

[11]. Kerckhoven T., Hagelüken C.,”Metals recovery from electronic scrap – a holistic approach,ppt.” Varirei Valorisation and Recycling of Industrial Waste, L’Aquila, Italy, Haziran, 2007, )