Bölge ve Dünya'da Öne Çıkan Haberler - 25 Eylül 2020

Bölgede ve Dünyada Öne Çıkanlar
> Türkiye
• Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Sırbistan Cumhurbaşkanı
Aleksandar Vucic'i kabul etti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Üsküdar'daki Hz. Ali
Camisi'nde kıldığı cuma namazının ardından Vahdettin Köşkü'ne geçti. Erdoğan,
Vahdettin Köşkü'nde Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ile bir araya geldi.
Görüşme basına kapalı olarak gerçekleşti.
• TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Parlamentolararası Birlik (PAB) Başkanı Gabriela
Cuevas Barron ile bir araya geldi. Şentop, görevi bırakacak olması sebebiyle veda
ziyaretlerini sürdüren Barron'u TBMM İstanbul Çalışma Ofisi'nde kabul etti.
Ziyarette Şentop, Barron'a Türk kahvesi fincan takımı hediye etti. Görüşmede, AK
Parti İstanbul Milletvekili ve TBMM Parlamentolararası Birlik Komisyon Başkanı
Ravza Kavakçı Kan da yer aldı. Barron, geçtiğimiz günlerde TBMM'yi ziyaret etmiş,
PAB'ın 130. yıl dönümü dolayısıyla TBMM tarafından bastırılan "130. Yıl Kitabı"nın
tanıtım programına katılmıştı.
• Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Malta’nın Ankara Büyükelçisi Theresa Cutajar'ı
Dışişleri Bakanlığında kabul etti.
• Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası, imzacısı olduğu UN Global Compact’in
(Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi) iş dünyasına uluslararası işbirliği ve
kapsayıcı çok taraflılığa destek için yaptığı çağrıya cevap verdi. Türkiye Kalkınma
ve Yatırım Bankası'ndan yapılan açıklamaya göre, banka “Yenilenen Küresel İş
Birliği için İş Dünyası Liderleri Bildirisi”ni (Statement from Business Leaders for
Renewed Global Cooperation) 100 ülkeden 1.000’i aşkın üst düzey yöneticiyle
beraber imzaladı. İmzacı kuruluşların bu bildiri ile ne kadar hesap verebilir, etik,
kapsayıcı ve şeffaf olduklarını ortaya koymaları bekleniyor. BM Küresel İlkeler
Sözleşmesi'nin 10 ilkesine ve Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’na hizmet eden
bildiri ile Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası’nın da arasında olduğu iş dünyası
liderleri barış, adalet ve güçlü kurumların, kuruluşların uzun vadeli devamlılığı ve
daha iyi bir dünya için birliktelik mesajı verdi. Açıklamada görüşlerine yer verilen
Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası Genel Müdürü İbrahim Öztop, küresel
dönüşümün bir parçası olmaktan gurur duyduklarını belirterek, "2023 hedefleri
kapsamında, 11. Kalkınma Planı doğrultusunda ve Sürdürülebilir Kalkınma
Amaçları’nın ışığında, sürdürülebilir kalkınmanın finansmanına odaklanan
Bankamız, uluslararası finans dünyasının gelişme ve standartlarıyla uyumlu olarak
geliştirdiği temalar ve temin ettiği kaynaklarla, istikrarlı ve güçlü bir ekonomi için
rekabetçi ve verimli üretime verdiği desteği sürdürmeye devam edecektir." 
ifadelerini kullandı. Yenilenen Küresel İş Birliği için İş Dünyası Liderleri Bildirisi, 21
Eylül 2020 tarihinde 100 ülkeden 1.000’den fazla üst yöneticinin yer aldığı destekçi
bankaların imzalarıyla duyuruldu.
> Terörle Mücadele
• Başkentte, Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) sözde 2. Ordu Komutanlığı mahrem
imamı olduğu tespit edilen "Metin" kod adlı Reşat Nazmi Oral'a, "silahlı terör örgütü
yöneticiliğinden" 15 yıl hapis cezası verildi.
• Ankara Cumhuriyet Başsavcılığının, 2014'teki Kobani bahanesiyle düzenlenen
eylemlere ilişkin soruşturması kapsamında İstanbul'da gözaltına alınan 9 şüpheli
Ankara'ya gönderildi. Eski HDP Eş Genel Başkanları Selahattin Demirtaş ve Figen
Yüksekdağ Şenoğlu'nun da tutuklu bulunduğu 2014'teki Kobani bahanesiyle
düzenlenen eylemlere ilişkin soruşturma kapsamında 7 ilde 82 kişi hakkında
gözaltı kararının verilmesinin ardından İstanbul Emniyeti Terörle Mücadele Şube
Müdürlüğü ekipleri de çalışma başlattı. İstanbul'da 14 şüpheli hakkında gözaltı
kararı verildiği öğrenilirken, bu şüphelilerden Bircan Y, Gülfer A, Berfin Özgü K, Can
M, Günay K, Bülent B, İsmail Ş, Dilek Y, Emine Beyza Ü. yakalandı. Yakalanan
şüphelilerin adreslerinde aramalar yapıldı. İşlemleri tamamlanan ve sağlık
kontrolünden geçirilen 9 şüpheli, Ankara'ya gönderildi.
• Irak'ın kuzeyinde terör örgütü PKK'ya ait silah, mühimmat ve yaşam malzemesi
bulundu. Milli Savunma Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, Irak'ın kuzeyinde
terör örgütü PKK'ya yönelik arama tarama faaliyetleri devam ediyor. AvaşinBasyan bölgesinde arama tarama ve keşif gözetleme faaliyeti icra eden komandolar,
terör örgütüne ait çok sayıda silah ve mühimmat tespit etti. Terör örgütü PKK'ya ait
5 mağara/sığınağın da bulunduğu faaliyetler sonucunda, 4 AK-47 piyade tüfeği, M16 piyade tüfeği, RPG-7 roketatar, 7 el bombası, 47 adet AK-47 mühimmatı, 17 adet
AK-47 şarjör, 2 M-16 şarjörü, el yapımı patlayıcı güç kaynağı, gece görüş cihazı,
fotoğraf makinası, telsiz, termal şemsiye ve çok sayıda yaşam malzemesi ele
geçirildi.
• İzmir'de, Fetullahçı Terör Örgütü'ne (FETÖ) mensup sözde mahrem imamla aktif
olarak görüşmeye devam ettiği belirlenen astsubay, MİT destekli operasyonla
yakalandı. Alınan bilgiye göre, MİT İzmir Bölge Başkanlığı görevlileri, kentteki bir
birlikte görev yapan astsubay M.Ç'nin, terör örgütünde askerlerden sorumlu
mahrem imam S.İ. ile güncel şekilde irtibatlı olduğu belirlendi. Bunun üzerine
harekete geçen İl Emniyet Müdürlüğü Terörle Mücadele Şubesi ekipleri, şüpheliyi
ikametinde gözaltına aldı.
• Ankara Cumhuriyet Başsavcılığınca, Kobani olaylarının yaşandığı tarihte MYK
üyesi olan 7 HDP milletvekili hakkında fezleke düzenleneceği bildirildi.

> Ortadoğu
• İsrail güçlerinin işgal altındaki Batı Şeria'da yasa dışı Yahudi yerleşim birimlerini
protesto için düzenlenen gösteriye müdahalesinde 3 Filistinli yaralandı. Filistinliler,
yasa dışı Yahudi yerleşim birimlerini protesto etmek için Nablus'a bağlı Asira elKibliye beldesi yakınındaki bir bölgeye zeytin ağacı dikmek istedi. İsrail güçleri,
göstericilere plastik mermi ve göz yaşartıcı gazla müdahale ederken, Filistinliler ise
taş atarak karşılık verdi.
• Irak’ta Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr, yabancı misyon temsilciliklerine
yapılan saldırıların arkasında kimlerin olduğunun ortaya çıkarılması için askeri ve
güvenlik araştırma komitesi kurulmasını istedi. Şii lider Sadr, sosyal medya
hesabından yaptığı açıklamada, "Ülkenin bugünüyle geleceğini riske atan güvenlik
durumu ve halkın yaşamını tehlikeye atan devlet egemenliğinin tehdit altında
olması göz önünde bulundurularak yabancı misyon temsilcilikleri ile devletin resmi
kurumlarının hedef alınmasını araştırılması için güvenlik, askeri ve parlamenter bir
komitenin kurulmasını yüksek çıkar için önemli buluyoruz." ifadelerini kullandı.
Söz konusu komitenin yapacağı araştırma ve inceleme sonuçlarının belirli bir
zaman diliminde kamuoyuna aktarılmasını isteyen Sadr, aksi halde hükümetin
güvenliğin sağlanmasında "kusurlu" olacağını kaydetti.
> Avrupa
• Avrupa Birliği Polis Teşkilatı (Europol), 21 ülkede düzenlenen operasyonlarda 28
milyon avro değerinde taklit ürünün ele geçirildiğini duyurdu. Europol'den yapılan
açıklamada, başta İtalya ve İrlanda olmak üzere Avrupa'daki 21 ülkenin iş birliğiyle
yapılan geniş çaplı operasyonlarda, 27 milyon maske, 800 bin kıyafet ile aksesuar
ve oyuncak gibi ürünlerin ele geçirildiği kaydedildi. İnternet aracılığıyla satılan
ürünlerin toplam değerinin 28 milyon avro olduğu belirtilen açıklamada, bunların
satışını yapan 123 sosyal medya hesabı ve 36 internet sitesinin kapatıldığı bildirildi.
Açıklamada, operasyonlarda 10 kişinin yakalandığı ve 37 şüphelinin arandığı
aktarıldı. Açıklamada ayrıca, organize suç örgütleri sosyal medyayı aktif kullandığı
için tüketicilerin bilinçlendirilmesi gerektiği, sosyal medyanın taklit ürünlerinin
paylaşımını daha kolay hale getirdiği, araştırma sonucunda elde edilen deliller
ışığında internetten satış platformlarının yakından takip edileceği ifade edildi.
Europol, 22 Eylül Salı günü yaptığı açıklamada, internetten taklit ürün satanlara
yönelik gerçekleştirilen operasyonda 179 kişinin yakalandığını duyurmuştu.
• Fransa'da Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron döneminde kamu borcu, son 25 yılın
en büyük artışını kaydederek gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYH) yüzde 114,1’ine
ulaştı. Ulusal İstatistik Enstitüsü (INSEE), ülkenin kamu borcunun yılın ikinci
çeyreğinde 12,7 puan artarak, son 25 yılın en yüksek artışını gösterdiğini duyurdu.
INSEE’den yapılan açıklamada, ülkenin kamu borcunun haziran ayı sonunda mart 
ayına göre 113,4 milyar dolar artarak 2 bin 638,3 milyar avroya ulaştığı kaydedildi.
GSYH’nin yüzde 114,1’ine eşit olan ve mart ayındaki kamu borcuna göre 12,7 puan
artış anlamına gelen bu rakam, INSEE’nin bu veriyi yayımladığı 1995’ten bu yana
bir çeyrekte kaydedilen fazla kamu borcu artışı oldu. Açıklamada, bu artışın kısmen
yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının ekonomik etkileri nedeniyle görüldüğü
ifade edildi. Sosyal güvenlik kurumlarının borçlarının da kısmi işsizlik önlemleri ve
sosyal katkıların ertelenmesi ya da iptal edilmesi nedeniyle ciddi bir artış göstererek
84,9 milyar dolar yükseldiği aktarıldı. Ülkedeki kamu borcundaki rekor artışın
Kovid-19 salgının etkisinin yanı sıra, Macron yönetiminin başarısız politikaları
sebebiyle kaydedildiği belirtiliyor.
> Kuzey Amerika
• ABD Başkanı Donald Trump'ın Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad,
Afganistan'daki barış süreci konusunda İran ile görüşmek istediklerini söyledi.
Halilzad, Washington'daki ABD Barış Enstitüsünde video konferansla düzenlenen
bir programda, Afganistan'da hükümet ile Taliban arasındaki barış sürecinin
başarılı olabilmesi için bölge ülkelerinin desteğinin önemini belirtti. Bu kapsamda
ABD'nin İran ile Afganistan'daki barış süreci konusunda görüşmeleri
memnuniyetle karşılayacağını dile getiren Halilzad, "İran, ABD ile kendi arasında
anlaşma olana dek kazanmadan veya kaybetmeden yüksek bir bedelle bizi
Afganistan'daki çatışmanın içinde tutmak istiyor. Biz, İranlılara Afganistan
konusunda görüşme teklifinde bulunduk." dedi. Öte yandan Halilzad, Afganistan'da
İran'a yakın silahlı grupların faaliyetlerini yakından izlediklerinin ve ABD'ye karşı
eylemde bulunulması halinde bu grupları hedef alacaklarının da altını çizdi.
7 GÜNDEM BİLGİLENDİRME RAPORU
25 Eylül 2020 - AKŞAM
2. Ulusal Makamlardan Resmi Açıklamalar
• Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan:
(Türk Dil Bayramı Mesajı)
o Eğitimden kültüre, ticaretten iletişime bütün alanlarda Türkçenin potansiyelinin
giderek arttığını görmek bizler için iftihar vesilesidir. Dilimizin zenginliklerinin
tamamını kucaklayan bir anlayışla Türkçemize sahip çıkmayı sürdüreceğiz" -
"Biz de bilimde, teknolojide, ekonomide, sanayide, ticarette ve her alanda muasır
medeniyetler seviyesinin üzerine çıkmak için mücadele ederken, dilimizi 'milli
ruhumuz' olarak görüp sahiplenmek mecburiyetindeyiz" - "Günlük yaşamdan
sosyal medya mecralarına, her alanda Türkçenin doğru ve güzel kullanımına
hassasiyet gösterilmesi, devraldığımız zengin dil mirasını gelecek nesillere
aktarmanın en önemli adımı olacaktır.
• Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi Üyesi (AKPM), AK Parti Eskişehir
Milletvekili Emine Nur Günay
(AKPM Sosyal İşler, Sağlık ve Sürdürülebilir Kalkınma Komisyonu ile Siyasi İşler ve
Demokrasi Komisyonu'na video konferans konuşması)
o Ülkemiz bu süreçte diyaloğu ve barışçı çözümleri dışlamayan, uluslararası
hukuk ve meşruiyet sınırları içinde kalan tutum ve politikalarını sürdürmeye
devam edecektir.
"Libya ve Orta Doğu'daki Gelişmeler: Avrupa'ya Etkisi" başlıklı raporda Türkiye
hakkındaki olumsuz yaklaşımın devam ettiğini belirten Günay, Türk
delegasyonu olarak gerekli bilgileri verip yanlış söylemlere müdahale ettiklerini
anlattı. Herkesin Akdeniz'de söz sahibi olmanın yolunun Libya'da üstünlük
sağlamaktan geçtiğini bildiğini ifade etti.
"Libya için verilen güç mücadelesi giderek hız kazanıyor, özellikle de son
dönemde sahada yaşanan ve Türkiye lehine olan değişikliklerden sonra bazı
ülkeler oldukça rahatsız. Doğu Akdeniz'deki kıta sahanlığımızın sınırlarına
ilişkin pozisyonumuz hakkında net bilgi verdim. Türkiye 2259 sayılı BM
Güvenlik Konseyi kararıyla onaylanmış bulunan Libya Siyasi Anlaşmasına göre
davranıyor. Libya Siyasi Anlaşması tarafından oluşturulan Ulusal Mutabakat
Hükümeti ve tüm diğer meşru Libya kurumlarının korunması için Libya halkının
yanında yer almaya ve siyasi çözüm çabalarını desteklemeye devam ediyor ve
kararlılıkla devam edecektir."
"Türkiye askeri müdahale yerine daima yoğun diplomasiyi tercih etmiştir. Doğu
Akdeniz'de deniz yetki alanlarının belirlenmesi için Güney Kıbrıs Rum Kesimi
hariç tüm bölge ülkeleri ile görüşmeye hazır olduğunu her fırsatta açıklamıştır. 

Ülkemiz bu süreçte diyaloğu ve barışçı çözümleri dışlamayan, uluslararası
hukuk ve meşruiyet sınırları içinde kalan tutum ve politikalarını sürdürmeye
devam edecektir. Sürdürülebilir ve kalıcı istikrar ancak BM şemsiyesi altında
Libyalılar tarafından oluşturulacak ve sahiplenilecek bir siyasi sistem ile
mümkün olacaktır. Türkiye olarak bizim esas amacımız barış ve istikrarın yalnız
Libya, Doğu Akdeniz veya Avrupa'da değil dünyanın her bölgesinde olması."

1. Yorum & Analiz
Türkiye, enerji kaynaklarını rekabet unsuru değil bir işbirliği fırsatı ve uyuşmazlıkların
çözümü için bir araç olarak görmektedir. Doğu Akdeniz’de hakkaniyete dayanan ve
üçüncü tarafların hukukunu ihlal etmeyen sınırlandırma anlaşmaları yapıldığı takdirde
bölge devletleri mevcut durumdan daha büyük kazanımlar elde edilecek ve bölgesel
istikrar ile refaha hizmet edilmiş olacağının bilincinde olarak Türkiye; uluslararası
hukuka göre deniz yetki alanı sınırlandırmasının antlaşma yoluyla ve hakkaniyetli bir
sonuca varılacak biçimde gerçekleştirilmesine çabalamaktadır.
Doğu Akdeniz’de deniz sınırlarımız bölgeye bakan adaların karasularına kadar
uzanmaktadır ve adalar Türkiye kıyı şeridinin projeksiyonunu kesici ve kıta sahanlığını
engelleyecek bir etki yaratamayacaktır. Bu hususlar BM’ye bildirilmiştir. Türkiye, Doğu
Akdeniz’de deniz yetki alanlarının sınırlandırılması konusunda diyalogu ve barışçı
çözümleri dışlamayan, uluslararası hukuk ve meşruiyet sınırları içinde kalan tutum ve
politikalarını sürdürmeye, bölgede hem kendi, hem Kıbrıs Türklerinin hak ve çıkarlarını
korumaya devam edecektir.

25-09-2020/CUMHURBAŞKANLIĞI İLETİŞİM BAŞKANLIĞI