Sultançayır (1) ve Eti Maden

S U L T A N Ç A Y I R (I) ve  ETİ MADEN...
26/07/2022... AKP Hükümetinin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih DÖNMEZ, Bandırma  Eti Maden Bor ve Asit Fabrikalarında, 2022 sonlarında açılacak ve 250 kişiye istihdam sağlayacak, BOR KARBÜR Fabrikasında  incelemelerde bulundu. Brifing aldı. 2023 için de ; Ferro Bor fabrikası ile Lityum Karbonat ünitesinin temelinin atılacağı müjdesini verdi. BOR da özelleştirmenin, gündemlerinde olmadığını söyledi.

*
Balıkesir Valisi Hasan Şıldak, Balıkesir Büyükşehir Belediye Başkanı Yücel Yılmaz, AKP Balıkesir milletvekilleri Mustafa Canbey, Yavuz Subaşı, İsmail Ok, Bandırma Kaymakamı Engin Aksakal . AKP Bandırma İlçe Başkanı Mehmet Doğan, MHP İlçe Başkanı Bekir Bozkurt ve Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Süleyman Özdemir de Bakan Dönmez'e eşlik etti. Basın açıklaması ve soru-cevap Basın Toplantısı yapılmadı. 
Öncelikle, bir Bakanın geldiği böylesi etkinliklerde, partisi farklı da olsa... Belediye Başkanı Tolga TOSUN da, davet edilmemiş olsa bile orada bulunmalıydı. Eksiklikti.

*
Açılışı yapılacak fabrikalar henüz inşaa safhasındaydı ama beni umutlandıran, yıllardır ham madde olarak sattığımız BOR un uç ürünleri ve türevleri ve bunların seri üretimleri hakkında verilen bilgilerdi. Neredeyse, yüzyıllar sonra kendine gelen şimdiye kadar yapması gerekenleri ETİ-MADEN yapmaya başlamıştı ve buna sevindim.
Boşluklarda, sayın Bakanla konuştum ve Bandırma’da kurulan bu fabrikanın SULTANÇAYIR diye isimlendirilmesini istedim. Bakanın Özel Kalem Müdürü geldi ve önerimle ilgili notlarını aldı.  
Şimdi ; 2012 ve önceki yıllar dahil, ‘BOR’ Konusunu yazmışım da yazmışım...
BOR MADENCİSİNİN OĞLUYUM eski yazım; https://www.facebook.com/notes/rama...
BOR ÖZELLEŞTİRME Mİ VAR eski yazım; https://www.facebook.com/notes/rama...
NOGAYKÖYDE NOSTALJİ eski yazım; https://www.facebook.com/notes/rama... 
MİLLİ DERS SUSURLUK-BANDIRMA eski yazım ;
https://www.gercekbandirma.com/milli-ders-susurluk-bandirma 

BANDIRMA ETİ-MADEN ve BANDIRMA LİMANI ,SULTANÇAYIR yüzünden var !

*

Susurluk SULTANÇAYIR Nogay Köyü, Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmet’in Lalasının saray atlarını yetiştirdiği köy,  benim köyüm ve ben ; bu madenden emekli olan, bir BOR MADENCİSİNİN oğluyum. Şu anda, üstü kapatılan Sultançayır BOR Madenleri İşletmesinin tarihçesine bakacak olursak, yine Muhteşem Süleyman... Kanuni Sultan Süleyman a ve ancak Başbuğ M.Kemal ATATÜRK ün yüksek öngörüsü ve basireti sayesinde, LOZAN ile kaldırabildiğimiz, 1569 yılında Kıbrıs Seferine çıkmadan önce Fransa ya verdiğimiz Fransız Kapitülasyonuna kadar, gitmemiz gerekli. 1569-1964... 
1865 Aziziye/Sultançayır/Susurluk bölgesindeki, 100 km2 deki yeraltı boraksımız pandermit adlı kalsiyum boratın, işletme hakkının Fransız Compaigne Industrielle Desmazures şirketine  verilmesi, böylelikle Türkiye'de ilk bor madenciliğinin başlaması, şirketin Türkiye orijinli madeni kullanarak Fransa'da bir boraks rafineri tesisi kurması. 1887 - Compaigne Industrielle des Mazures'e Aziziye rezervi işletme hakkının 50 yıllık süre ile verilmesi, 1899- Borax Consolidated Limited (BCL) şirketinin kurulması ve Sultançayır rezervinin ‘Charles Hanson & Co’ Şirketi tarafından işletmeye alınması ile sömürü başlatıldı ve sömürü 1954 yılına kadar yerleştirildi. 1964 yılına kadar da Fansızlar madeni kapatmak için uğraştılar ve ocakları örterek tesisleri kapatarak gittiler. 

*

PANDERMİT.... Bandırma da bu isimle ( PANDERMA) kuruldu, şimdiki Bandırma Limanı da işbu Pandermit'in Avrupa'ya nakli için, o yıllarda kuruldu. Yani diyebiliriz ki ; SULTANÇAYIR yüzünden BANDIRMA kuruldu. SULTANÇAYIR yüzünden BANDIRMA LİMANI kuruldu, SULTANÇAYIR yüzünden Balıkesir/Bandırma Demiryolu hattı kuruldu. Yani bu kuruluşlar, sömürü içindi ve sömürmek için kuruldu ve yüzyıllarca da sömürüldük te, SULTANÇAYIR’ın önemini bütün emperyalist ülkeler ezbere bilirken, nedense bizde özellikle unutturuluyor ve önemsiz bırakılıyor !
1935 te yani ATATÜRK sağ iken de, Başbuğun emriyle de, Türkiye'de ki maden arama ve işletme faaliyetlerini yapmak üzere ETİBANK ve MTA kuruldu. Sömürüye SON demiştik ve kendi madenlerimizi, kendimiz işletecek ve üretip satacaktık. 1935 teki bu milli hamle ile de, çıkardığımız cevherlerin ihracatına 1959 yılında ancak başlayabildik ve bugünlere geldik. Sultançayır ın kapatılması yüzünden, Bigadiç te, M.Kemalpaşa da, EMET te, KOLEMANİT-BOR, Eskişehir Kırka’da BORAKS ile bugünlere geldik. 1975 te Bandırma Sodyum Perborat tesislerini kurmuştuk ilk sayılacak BOR uç ürünü de BOREN Deterjan Bandırma da üretilmeye başlanıldı. Halen BOR ve TORYUM Madenleri konusunda Dünyanın enbüyük rezervi bizde, 9 trilyon dolarlık BOR rezervi, SULTANÇAYIR ın altında, kuzu kuzu yatıyor.
Şimdi Bandırma nın, Bandırma Demiryolunun, Bandırma Limanının, Bandırma ETİ-MADEN’inin doğuş nedeni olan SULTANÇAYIR ı, nedense bize unutturulmuş ve hatırlatılmıyor bile...Sayın Bakan ın yanına kadar yaklaşabildiğimde, (SULTANÇAYIRLIYIM ve SULTANÇAYIR adının açılacak fabrika adı yapılmasıyla yaşatılması.....) için öneri ve rica da bulundum veya bulunabildim. SULTANÇAYIR BOR KARBÜR Fabrikası..! Yakışır mı, kendimizi tam af ettiremez isek te; YAKIŞIR EFENDİM! 
Yapamıyor ve yapamadı iseniz ; yeni açılacak dediğiniz Ferro Bor fabrikası ile, Lityum Karbonat Fabrikasından biri de, SULTANÇAYIR adıyla değerlendirilebilir efendim ! SULTANÇAYIR ve BOR Tarihçesi de, orada yer almalıdır.

*
Sadece, Enerji Bakanımız Fatih DÖNMEZ’in talimatı, buna yeterlidir. Ama, sayın bakan beni unutabileceği için, Bandırma ETİ-MADEN İşletmeleri Genel Müdürü sayın Serkan KELEŞER’de, Bandırma AKP-MHP Yönetimleri de, bunu yazılı olarak sunabilir, sunmalıdır. 
Bandırma Eti Maden İşletmeleri ; 2016’da 706 milyon $, 2017 yılında 880 milyon $, 2018’de 1 milyar $  a çıkarmışsa da ; 2019’da 770 milyon dolara düşen ihracatımız pandemi 2020 sürecinde 640 milyon $ olarak ihracaat gerçekleştirdi. Eti Maden İşletmemiz, daha önceki yıllarda çok ucuza en yüksek tonunu 150 $ a sattıkları hammaddeyi, uç ürünleri üretip satabilirse, tonunu 5-10 bin $ a kadar satabileceklerini, BOR İhracaat rakamını, milyar milyar dolarlara çıkarabileceklerini biliyorlar.  

*
BOR-BANDIRMA ve VARLIK FONU hakkında geniş bir yazı tekrar yazacam da, faydası olmasa da halkımızın ve kamuoyunun bilgilenmesini istiyorum. Çünkü, ülkemizde heryer satıldı ve özelleştirildi de, TC Devletinin en hayati kurumu olan ETİ MADEN de maalesef Varlık Fonuna alındığı için riskli. Bu endişelerimizi arttıran bugünkü batık ekonomimiz ve Bandırma ya gelip gezen, BAE, KATAR, DUBAİ Arap şeyhleridir.BOR VATANDIR SATILAMAZ ! fikrinin gerek kamuoyunda, gerekse Hükümet nezdinde canlı tutulması gereklidir. Eğer Bor ve Toryum un, Bor minerallerinin, uç ürünlerini üretebilen, BOR u taş olarak değil endüstriyel mamül olarak satan Türkiye olursak, bilelim ki, birkaç Türkiye kuracak kadar zenginleşiriz. Geç kalmışsak ta, uç ürünlere yöneldiğimiz her yeni başlangıç, gelecek için bir umuttur.  

RAMAZAN NARİN -TTK  27/07/2022  NOGAYTÜRK