|
• Tüketici enflasyonu (TÜFE) Nisan’da aylık bazda %2,39 olurken yıllık enflasyon ise %43,68 olarak gerçekleşti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan verilerde, enflasyon üst üste 6’ncı ayda da gerileyerek Aralık 2021’den bu yana en düşük seviyesine düştü. Tüketici fiyatları Aralık 2022’ye göre %15,21 ve 12 aylık ortalamalara göre %67,20 arttı.
Öte yandan: Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) verilerine göre ise, Nisan’da aylık enflasyon (E-TÜFE) %4,86 olurken yıllık enflasyon ise %105,19 olarak hesaplandı. Ocak-Nisan dönemi enflasyon oranı ise %29,27 olarak gerçekleşti.
Tepkiler: DİSK-AR, TÜİK'in çeşitli ürünlerin fiyatlarının dönemsel ve karşılaştırmalı olarak görülebildiği madde sepeti ve ortalama madde fiyatları listesini yargı kararına rağmen yayımlamadığını belirtti. DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, durumu protesto etti ve “TÜİK’i madde fiyat listesini açıklamaya ve gelir gruplarına göre enflasyon hesaplaması yapmaya çağırıyoruz” dedi.
• TÜİK’in açıkladığı verilerde yurt içi üretici enflasyonu (Yİ-ÜFE), Nisan’da aylık bazda %0,81, yıllık bazda ise %52,11 olarak hesaplandı. Üretici fiyatlarındaki artış Aralık 2022'ye göre %7,11 oranında olurken, 12 aylık ortalamalara göre de %105,50 olarak gerçekleşti.
• Bankacılık sektörü toplam net kârı ilk çeyrekte bir önceki yılın aynı dönemine göre %70 oranında arttı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, bankacılık sektörünün toplam net kârı ilk çeyrekte 107,2 milyar lira olarak gerçekleşti.
• Otomobil ve hafif ticari araç satışları, Nisan ayında bir önceki yıla göre %62,7 artarak 97 bin 679 adet oldu. Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) verileri, nisan ayları bazında en yüksek pazar hacmine ulaşıldığını gösterdi. Otomobil satışları yıllık bazda %69,9 artarak 77 bin 398 adet olurken, hafif ticari araç pazarı %40,1 artarak 20 bin 281 adet oldu.
• Avro Bölgesi’nde mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı Mart ayında %6,5'e düşerek kayıtlardaki en düşük seviyesine geriledi ve %6,6 olan piyasa beklentilerinin altında gerçekleşti. İşsiz sayısı bir önceki aya göre 121 bin azalarak 11.010 milyona düştü. Genç işsizliği ise Şubat ayındaki %14,4 seviyesinden %14,3'e geriledi.
Detaylar: Bölgenin en büyük ekonomileri arasında en yüksek işsizlik oranları %12,8 ile İspanya, %7,8 ile İtalya ve %6,9 ile Fransa'da kaydedilirken, en düşük oranlar %3,5 ile Hollanda ve %2,8 ile Almanya'da görüldü.
• Fed, piyasa beklentilerine paralel şekilde faiz oranlarını 25 baz puan artırdı. Mart 2022’den beri gerçekleşen 10'uncu artış ile politika faizi %5-5,25 aralığına yükseldi ve 2007’den beri en yüksek seviyeye çıktı.
Dahası: Banka faiz artışlarının sonuna gelinmiş olabileceği sinyali verdi. Açıklamada “Komite gelen bilgilerle para politikasının etkilerini yakından takip edecek” ifadesi yer aldı. Gelecekte daha fazla faiz artışına işaret eden ifade metinden çıkarıldı.
• Halkbank, ABD'de aleyhine açılan tazminat talepli davanın bankanın lehine karar verilerek düşürüldüğünü açıkladı. Bununla birlikte Halkbank, ABD Yüksek Mahkemesinin 19 Nisan 2023 tarihli kararı doğrultusunda ceza davası ile ilgili hukuki sürecin İkinci İstinaf Mahkemesi nezdinde devam ettiğini bildirdi.
• Koç Holding'in yılın ilk çeyreğindeki net dönem kârı, yıllık bazda %150 artışla, 16,772 milyar lira olarak beklentilere paralel geldi. Holdingin kombine gelirleri yıllık %60 artışla 373,3 milyar lira oldu; bunun 147,4 milyar lirası enerji, 113,4 milyar lirası otomotiv ve 50 milyar lirası finans sektöründen elde edildi.
• Türk Hava Yolları (THY), yılın ilk çeyreğinde 233 milyon dolar net kâr elde ettiğini açıkladı. THY'nin gelirleri ise geçtiğimiz yılın aynı dönemine oranla %43 yükselerek 4,4 milyar dolar oldu ve şirket tarihinin en yüksek ilk çeyrek geliri olarak kaydedildi.
• OYAK Yatırım Menkul Değerler A.Ş., 2023 yılının ilk üç ayında özkaynaklarının 2,1 milyar liraya ulaştığını, net kârının ise geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre 2,3 kat artarak 211 milyon liraya yükseldiğini açıkladı. OYAK Portföy’ün yönettiği portföy büyüklüğü 18 milyar liraya ulaşırken, kârlılığı ise 4,9 kat arttı.
• Sabancı Holding iştiraklerinden Teknosa, yılın ilk çeyreğinde geçtiğimiz yılın aynı dönemine oranla %133 büyüme gösterdi. Cirosu 6,6 milyar liraya ulaşan şirket, 142 milyon lira net kâr kaydetti. Buna ek olarak Teknosa, e-ticarette de brüt işlem hacmini %248’lik büyüme ile 1,3 milyar liraya taşıdı.
• Erdemir, 2023 yılının birinci çeyreğinde 90 milyon liralık net kâr elde ederek 22 milyon liralık piyasa beklentisinin üzerine çıktı. Faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr (FAVÖK) 1,3 milyar lira olarak gerçekleşirken, şirket 26,3 milyar lira toplam ciro kaydetti.
• Uluslararası Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütünün hazırladığı 2023 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi'nde Türkiye, geçtiğimiz yıla göre 16 sıra gerileyerek 180 ülke içinde 165'inci sırada yer aldı. RSF'ye göre Türkiye, “sorunlu” kategoriden “vahim” kategorisine geçti ve 14 Mayıs’ta yapılacak seçimler öncesi gazetecilere yönelik baskı arttı.
Dahası: Raporda, Türkiye’de medyanın %90'ının hükümet kontrolünde olduğu vurgulanırken, bu nedenle halkın son 5 yılda ülkedeki ekonomik ve siyasi gelişmeler hakkında bilgi almak için eleştirel veya bağımsız medya kuruluşlarına yöneldiği belirtildi.
Bununla birlikte: Türkiye Gazeteciler Sendikası'nın (TGS) hazırladığı 2022-2023 Basın Özgürlüğü Raporu'na göre; 3 Mayıs itibarıyla son bir yılda 32 gazeteci tutuklandı, 47 gazeteci ise hâlâ cezaevinde.
• Millî Savunma Bakanı Hulusi Akar, tahıl girişiminin süresinin uzatılmasına yönelik Türkiye, Ukrayna ve Rusya savunma bakan yardımcılarının yarın İstanbul’da bir araya gelmesinin planlandığını açıkladı. Bakan Akar, “Toplantıda tahıl girişimi başta olmak üzere bazı konular görüşülecek. Umudumuz, tahıl anlaşmasının herhangi bir aksaklığa uğramadan devamı yönünde” ifadelerini kullandı.
• Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rize mitinginde "Bizim de eksiklerimiz, 21 yıldır yapmak isteyip de engellerden dolayı yapamadıklarımız olabilir" dedi. Yaş çay alımında kilo fiyatının %64 zamla 11 lira 30 kuruşa çıkarıldığını duyuran Erdoğan, "Yalana bulaşmadık, milletimize asla yapmayacağımız bir şeyi söylemedik, dürüst, harbi olduk. Bu ülke her seçim öncesinde bol keseden boş vaat dağıtan işportacı siyasetçilerden çok çekti" dedi.
• Millet İttifakı cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu, "En kısa video" notuyla sosyal medyadan paylaştığı videoda "Bugün dünden daha fakirsen sebebi Erdoğan. İyi akşamlar" dedi.
• İYİ Parti lideri Meral Akşener ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş, uğradığı silahlı saldırı sonucu yaşamını yitiren eski Ülkü Ocakları Genel Başkanı Sinan Ateş’in Bursa’daki ailesini ziyaret etti. Bursa'daki konuşmasında Akşener, “Söz veriyorum; Sinan Ateş’in katilleri, azmettiricileri elbette hesap verecekler, gerçekten hesap verecekler. Eğer o hesabı sormazsam namerdim, şerefsizim!” dedi.
• Türkiye İşçi Partisi (TİP) lideri Erkan Baş, Memleket Partisi Genel Başkanı ve cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce'ye seslenerek, "Bu ülkenin gençleri güneşe hasret. Tarihe, güneşli günlerin gölgesi olarak geçmeyin. Kılıçdaroğlu'na destek isteyin" dedi.
Yanıt: İnce, dün gece katıldığı Sözcü TV canlı yayınında, Erkan Baş'ın çağrısına "Bugün bana gel destekle diyor ama 10 gün önce de Muharrem İnce’yi kaale almıyorum demişti. Ben de onu kaale almıyorum" sözleriyle yanıt verdi.
Dahası: İnce, yayının başka bir noktasında da, "Babacan ve Davutoğlu ittifaktan çıksın o zaman destekleyeceğim. Cumhurbaşkanı yardımcılığı filan istemiyorum" ifadelerini kullandı.
• T24’ten Eray Görgülü'nün haberine göre; İçişleri Bakanlığı'na bağlı Güvenlik ve Acil Durumlar Koordinasyon Merkezi Başkanlığı (GAMER), geçtiğimiz gün YSK’dan yurt içi ve yurt dışı sandık bilgilerini istedi. CHP’nin YSK Temsilcisi Hadimi Yakupoğlu, GAMER’in talebinin oy çokluğu ile reddedildiğini açıkladı.
Geniş açı: CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, İçişleri Bakanlığı'nın Yüksek Seçim Kurulu'na (YSK) paralel bir seçim takip sistemi kurduğunu iddia etmişti.
• CHP'nin internet sitesi yurt dışına kapatıldı. Sayfada, "Yurt dışından gelebilecek siber saldırılardan korunmak için sistemlerimizi 15.05.2023 23:59'a kadar geçici olarak yurt dışına kapattık. Seçimden sonra görüşürüz" açıklaması yer aldı.
• Milliyet’ten Didem Özel Tümer’e konuşan Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, bir yargı mensubunun İmralı Cezaevi’nde bulunan PKK lideri Abdullah Öcalan’la görüşmeye yollandığı iddiasını reddetti. Bozdağ, "Tamamen yalan söylüyorlar. Yani gidecek bir yargı mensubu böyle bir görüşme yapacak. Bundan Adalet Bakanlığı’nın, devletin, ilgililerin bilgisi olmayacak. Böyle bir görüşme yok" dedi.
• Cumhurbaşkanı Erdoğan, 4 hükümlünün kalan cezalarının "sakatlık hâli" ve "kocama hâli" nedeniyle kaldırılmasına karar verdi. Karar, Resmî Gazete'de yayımlandı. Nihat İliman ile Sedat Çelik'in cezaları "sakatlık hali", Çetin Saner ile Mehmet Emin Alpsoy'un cezaları da "kocama hali" nedeniyle kaldırıldı.
Neden önemli? Mehmet Emin Alpsoy, Hizbullah davası kapsamında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılmıştı. Gerçek Gündem ve Oda TV’nin haberine göre, Alpsoy, Hizbullah’ın “askerî kanat sorumlusu” olarak faili meçhul cinayetlerden sorumlu tutulmuş ve ağırlaştırılmış müebbet cezası almıştı.
• Şarkıcı Gülşen Bayraktar Çolakoğlu’na, "Halkı kin ve düşmanlığa tahrik" suçundan yargılandığı davada mahkeme, 10 ay hapis cezası verdi. Hükmün açıklanması geride bırakıldı.
Bir adım geriden: Gülşen hakkında geçtiğimiz yıl bir konserde söylediği sözler nedeniyle İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından soruşturma başlatılmış; şarkıcı 25 Ağustos 2022'de tutuklanarak cezaevine gönderilmiş, daha sonra da karara yapılan itiraz dilekçesinin kabul edilmesiyle tutukluluğunun 4'üncü gününde ev hapsine çarptırılarak adli kontrol şartıyla tahliye edilmişti.
• Rusya, Ukrayna'nın insansız hava aracı (İHA) saldırısıyla Devlet Başkanı Vladimir Putin'e suikast girişiminde bulunduğunu iddia etti. Yapılan açıklamada, Kremlin'i hedef alan iki İHA'nın da düşürüldüğü ve saldırı girişimine "gerekli göruldüğü anda ve gerekli görüldüğü yerde" karşılık verme hakkını saklı tuttukları belirtildi.
- Bunun üzerine: Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenski'nin Basın Sözcüsü Nikiforov ise konuya ilişkin "Kremlin'e yapılan sözde saldırılar hakkında hiçbir bilgimiz yok" açıklamasında bulundu.
• İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, ülkede iç savaşın başladığı 2011'den bu yana ilk kez Suriye'yi ziyaret etti. Reisi, başkent Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ile görüştü ve 12 yıllık iç savaşta "zafere ulaşmasından" dolayı kendisini tebrik etti.
• İsveç Parlamentosu, Türkiye'nin İsveç'in NATO üyeliğini onaylamak için başta gelen taleplerinden biri olan, terörle mücadeleye ilişkin yeni ceza tasarısını onayladı. Parlamentoda 268 "evet"e karşı 34 "hayır" ile onaylanan anayasa değişikliğinde, terör faaliyetlerine katılan ve terör örgütleriyle işbirliği yapan kişilere dört yıla kadar hapis cezası öngörülüyor.
• Birleşik Krallık'ta Aralık 2022'den bu yana birçok kez greve giden sağlık çalışanlarını temsil eden sendikalar, hükümetin maaş zammı teklifini kabul etti. Ulusal Sağlık Sistemi (NHS) personelini temsil eden 14 sağlık sendikası ile hükümet arasında imzalanan anlaşma kapsamında, sağlık çalışanlarına %5 zam yapılacak ve bir defaya mahsus asgari 1.655 sterlin ödeme yapılacak.
• Yunanistan Yüksek Mahkemesi, eski milletvekili Ilias Kasidiaris'in kurduğu Yunanlar Milliyetçi Partisi'nin 21 Mayıs'ta düzenlenecek genel seçimlere katılamayacağına karar verdi.
- Neden? Kasidiaris'in bir dönem milletvekili olduğu aşırı sağ Altın Şafak Partisi, Ekim 2020'de Yunan mahkemesince suç örgütü kabul edilmiş, Kasidiaris ise "suç örgütü kurmak" ve "suç örgütü üyesi olmak" suçlarından hüküm giymişti.
• Myanmar'da 2021'deki darbeyle yönetime el koyan askerî yönetim, Budizm inancında "Buda'nın doğum günü" olarak 5 Mayıs'ta kutlanan "Vesak Günü" sebebiyle 2 bin 153 siyasi tutukluyu serbest bırakma kararı aldı. Affı çıkan kişilerin, "kamuoyunda huzursuzluk" ya da "korku yaratan veya yanlış haber yaymak" gibi üç yıla kadar hapis cezası gerektiren suçlardan hükümlü olan siyasi tutuklular olduğu söylendi.
|
