Salı günü Pakistan’da bir yolcu treninin kaçırılmasıyla gerçekleşen olayda onlarca kişi öldürüldü onlarca kişinin kayıp olduğu bildirildi. Pakistan ordusu, Salı günü Belucistan eyaletinde militanların kaçırdığı bir yolcu trenindeki 300’den fazla rehineyi kurtardığını duyurdu.

Askeri sözcü, operasyonda 33 militanın öldürüldüğünü söyledi.

Ordu sözcüsü, operasyon başlamadan önce Beluç Kurtuluş Ordusu (BLA) tarafından yirmi bir sivil rehine ve dört askeri personelin öldürüldüğünü söyledi. Bu sayılar BBC tarafından doğrulanmadı ve kaç yolcunun kayıp olduğu belirsiz.

Ordu, herhangi bir tehdit olup olmadığını tespit etmek için bölgede arama çalışmalarını sürdürüyor.

12 Mart 2025

Ayrılıkçı savaşçılar Salı günü güneybatı Pakistan’da bir treni kaçırdılar ve yolcuları yaklaşık 36 saat rehin tuttular. Pakistan ordusu Çarşamba günü, yolcuları serbest bırakan ve 30’dan fazla militanın ölümüyle sonuçlanan bir kurtarma operasyonuyla krizi sonlandırdığını duyurdu.

Saldırının arkasındaki grup olan Beluç Kurtuluş Ordusu hakkında bilinmesi gerekenler şöyle:

BLA nedir?

Beluç Kurtuluş Ordusu veya BLA, Pakistan’ın Belucistan Eyaletinde faaliyet gösteren ve bağımsız bir Beluç devleti savunan militan bir ayrılıkçı gruptur. Grup son yıllarda saldırılarını artırarak güvenlik güçlerini, altyapıyı ve özellikle Çin’den gelen yabancı yatırımları hedef aldı. BLA’nın operasyonları, Pakistan’ın en istikrarsız bölgelerinden birinde onlarca yıldır kaynayan daha geniş bir ayaklanmanın parçasıdır.

Beluçlar kimlerdir?

Beluç halkı, Pakistan’ın Belucistan Eyaleti, güneydoğu İran ve güney Afganistan’ı kapsayan bölgeye özgü bir etnik gruptur. İran dil ailesine ait olan kendi dilleri olan Beluçça ile belirgin bir dilsel, kültürel ve kabile kimliğine sahiptirler.

Tarihsel olarak, Beluçlar, köklü bir özerklik geleneğiyle yarı göçebe ve kabile yaşam tarzını sürdürdüler. Birçok Beluç milliyetçisi, bölgelerinin ulusal hükümetler tarafından dışlandığını ve bunun da ekonomik yoksunluk, siyasi dışlanma ve askeri baskı konusunda uzun süredir devam eden şikayetlere yol açtığını savunuyor

Belucistan’ın başkenti olan Pakistan’ın Quetta şehri çatışmanın merkezinde yer alıyor. Afgan sınırına yakın stratejik konumu onu ticaret, yönetim ve güvenlik operasyonları için önemli bir yer haline getiriyor.

Belucistan, ülkenin toplam topraklarının yaklaşık %44’ünü kaplayan, Pakistan’ın en büyük eyaletidir. Ancak, Pakistan’ın toplam nüfusunun yalnızca yaklaşık %6 ila %7’sini barındıran, en az nüfusa sahip eyalettir.

BLA’nın son dönemdeki saldırıları neler?

• BLA’nın taktiklerinde dramatik bir tırmanış, Salı günü 400’den fazla yolcu taşıyan bir yolcu treninin kaçırılmasıyla geldi. Militanlar, güvenlik güçleri müdahale etmeden önce treni uzak bir alanda durmaya zorladı, rehineler aldı ve birkaç vagonu ateşe verdi.
• Kasım 2024’te Quetta’nın tren istasyonunda gerçekleşen ölümcül bir bombalama onlarca kişiyi öldürdü ve birçok kişiyi yaraladı. Bu, Pakistan’da son yıllardaki en yıkıcı saldırılardan biriydi. BLA, Belucistan’daki askeri operasyonlara bir yanıt olduğunu iddia ederek sorumluluğu üstlendi.

• BLA geçen yıl, Pakistan’ın en büyük şehri Karaçi’deki uluslararası havaalanı yakınlarında Çin vatandaşlarını taşıyan bir konvoyu hedef alan ölümcül bombalı saldırının sorumluluğunu üstlenmişti.
• 2022 yılında, iki çocuk annesi ve bir okul öğretmeni olan 30 yaşındaki Shari Baloch, Karaçi’de bir intihar bombası patlatarak kendisini ve üç Çinli öğretmen de dahil olmak üzere dört kişiyi öldürdü.
• BLA, 2020 yılında kısmen Çinli bir konsorsiyuma ait olan Karaçi Borsası binasına, 2018 yılında ise Karaçi’deki Çin Konsolosluğu’na saldırdı.
• BLA, Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru kapsamındaki projelerde yer alan Çinli işçileri ve mühendisleri defalarca hedef aldı. Saldırılar arasında silahlı saldırı, intihar bombalamaları ve Çinli personeli taşıyan konvoylara yönelik pusu yer aldı.

BLA neden Çin yatırım projelerine karşı çıkıyor?

BLA, Çin’in yatırımlarını sömürücü ve Beluç özerkliğine tehdit olarak görüyor. Çin vatandaşlarına ve projelerine, özellikle Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru’na bağlı olanlara defalarca saldırdı. Belucistan, Gwadar limanı gibi önemli CPEC altyapısına ev sahipliği yapıyor. Çin vatandaşlarına, inşaat alanlarına ve altyapı projelerine yönelik saldırılar, bu ekonomik girişimleri bozmayı ve Pekin’e Belucistan’a dahil olmanın maliyetleri hakkında bir mesaj göndermeyi amaçlıyor. BLA, kampanyasını “sömürge tarzı” ekonomik çıkarıma karşı bir mücadele olarak çerçeveledi.

BLA İslamcı bir grup mudur?

Hayır. Pakistan’da faaliyet gösteren diğer birçok militan grubun aksine, BLA, İslami bir devlet kurmaktan ziyade Belucistan’ın bağımsızlığını arayan laik bir ayrılıkçı harekettir. İdeolojisi Beluç milliyetçiliğine dayanır ve şikayetleri öncelikle siyasi özerkliğe, yerel kaynaklar üzerindeki ekonomik kontrole ve Pakistan devleti tarafından sömürü olarak gördüğü şeye karşı çıkmaya bağlıdır.

Çatışma ne zaman başladı?

Belucistan çatışması, Pakistan’ın bağımsızlığını kazandığı ve Belucistan’ı dahil ettiği 1947 yılına dayanır; bu hareket birçok Beluci milliyetçisinin karşı çıktığı bir harekettir. O zamandan beri bölge, 1950’lerde, 1970’lerde ve 2000’lerin başında büyük ayaklanmalar meydana gelmesiyle birlikte çok sayıda ayaklanmaya tanık oldu.

En son ayaklanma bugün de devam ediyor. 2020’ye gelindiğinde, Beluç ayaklanması, yıllardır devam eden karşı ayaklanma operasyonları, ayrılıkçı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar, yorgunluk ve hükümetin militanlara silahlarını bırakmaları yönündeki teşvikleri nedeniyle büyük ölçüde zayıflamıştı.

Ancak saldırıların yoğunluğu ve sıklığı 2021’de keskin bir şekilde artmaya başladı. Pakistan sayımına göre, Belucistan’daki terör saldırılarının sayısı 2021’de 2020’ye kıyasla neredeyse iki katına çıktı.

Pakistan ayaklanmaya nasıl karşılık verdi?

Beluç ayrılıkçılığı, ülkenin zaten zayıf olan birliğini ve istikrarını tehdit eden güçlerden sadece biri; diğerleri arasında IŞİD’in bir kolu olan IŞİD-K ve yeniden canlanan Pakistan Talibanı’nın şiddet içeren ayaklanmaları da yer alıyor.

Pakistan hükümeti, BLA’ya askeri operasyonlar ve istihbarat baskıları karışımıyla karşılık vererek grubun ağlarını dağıtmaya çalıştı. Haber raporlarına, öğrenci savunucularına ve insan hakları gruplarına göre, ülkenin güvenlik teşkilatları eğitimli Beluç gençlerine baskı yaparak, şüpheli militanları bazen yıllarca yargılamadan zorla “kaybettiler”.

Pakistanlı yetkililer ayrıca Hindistan’ın Beluci isyancılara gizli yardım sağladığını iddia ettiler. BLA, Belucistan’daki savaşçılarına ve sempatizanlarına güvenerek, dış destekten ziyade bağımsız bir milliyetçi hareket olduğunu iddia ediyor.

12-03-2025 / kaynak foto .New York Times