Kadınların toplumsal düzende adil ve eşit muamele gördüğü bir dünya istiyoruz!

8 MART DÜNYA KADINLAR GÜNÜ’NDE
“KADINLARIN TOPLUMSAL DÜZENDE ADİL VE EŞİT MUAMELE GÖRDÜĞÜ BİR DÜNYA
İSTİYORUZ!”
Yaşamak, Direnmek, Değiştirmek, Çoğalmak.
Kadınlar, yapılan tüm baskı, şiddet, haksız muamele ve zorluklara rağmen adil, eşit, kapsayıcı, hak temelli
bir dünya ve gelecek için umutlu direnişlerini sürdürüyorlar.
8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) olarak, bir kez
daha “Kadınların toplumsal düzende adil ve eşit muamele gördüğü bir dünya istiyoruz!” talebimizi
yineliyoruz.
Mustafa Kemal ATATÜRK, 1923’te yapmış olduğu bir konuşmasında, “Bir toplum cinslerden yalnız
birinin yüzyılımızın gerektirdiklerini elde etmesiyle yetinirse, o toplum yarı yarıya zayıflamış olur. Bizim
toplumumuzun uğradığı başarısızlıkların sebebi kadınlarımıza karşı ihmal ve kusurun sonucudur.”
diyerek, toplumsal gelişmenin gereği olarak tüm cinslerde eşitliği ön plana çıkarmış ve devamında
ülkemizin başarısının kadına yönelik davranışların düzeltilmesiyle mümkün olabileceğini güçlü bir şekilde
vurgulamıştır.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 1979’da Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması
Sözleşmesi’ni (CEDAW) kabul etmesine rağmen, tüm dünyada kadına ve kız çocuklarına yönelik şiddet
ve ayrımcılık hala önemli bir insanlık sorunudur.
Birleşmiş Milletler (BM) Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ), dünyadaki her üç kadından birinin, hayatı
boyunca en az bir kez fiziksel ya da cinsel şiddete maruz kaldığı, yönündeki açıklaması çok çarpıcıdır.
Şiddet, yapısal ve kültürel boyutlarıyla toplumda kendini sürekli olarak yeniden yaratmaktadır. Dünyada
ve ülkemizde kadına yönelik şiddet toplumsal cinsiyet eşitsizliğinden beslenmekte ve güç almaktadır.
Toplumsal cinsiyet eşitliği sağlanmadan, kadınların mücadele gücü artırılamaz, şiddete karşı koruma
sağlanamaz.
Ülkemizde kadın istihdamı tarım sektörü başta olmak üzere tüm sektörlerde düşmektedir.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileriyle; istihdam edilenlerin sayısı 2024 yılı sonunda erkeklerde
%67,0 iken kadınlarda %32,5 olarak gerçekleşmiş, işgücüne katılma oranı ise erkeklerde %71,0 iken
kadınlarda %36,7 düzeyindedir. Türkiye’de 1970’lerde %41.8 olan kadın istihdamının, 2025 Ocak ayında
% 32.3 olarak gerçekleşmesi önemli bir sorundur.
Tarımda kadın istihdamı ise daha hızlı düşmekte, TÜİK rakamlarıyla tarımda kadın istihdamı 2005’de
%46.7 iken, 2022’de %20,6 olmuştur.
İstihdamdaki kadınların %32,4’isi kayıt dışı çalıştırılmaktadır. Türkiye’de kayıt dışı istihdamın en yoğun
olduğu sektör ise, tarımdır. Ülkemizde tam zamanlı çalışan kadınların %24,4’ü kayıt dışı ve güvencesiz
çalıştırılmaktadır. TÜİK 2024 yılsonu verilerine göre; 10 milyon 855 bin kadın istihdamının 6 milyon 557
bini yani %75,6’sı tam zamanlı ve kayıtlı, 2 milyon 122 bini yani %24,4’ü ise tam zamanlı ancak kayıt
dışı çalıştırılmaktadır. Yani her 4 kadından 1’i tam zamanlı çalışmasına karşın sigortasız çalıştırılmaktadır.
1 Şubat 2025 tarihli Cumhurbaşkanı Kararı’yla yayınlanan Ulusal İstihdam Strateji (2025-2028) belgesi
de, Türkiye’de kadın istihdamının dünya ortalaması olan %48’in altında olduğunu ve kadın istihdamının
artırılmasını gerektiğini belirtmektedir. Belgeye göre, kadınlarda işgücüne katılma oranının 2028 yılında
dünya ortalamasının altında olan %40,1’e yükseltilmesi hedeflenmiştir.
İş hayatında cinsiyet temelli ücretlendirme, bir başka önemli sorundur.
TÜİK ve ILO Türkiye Ofisi tarafından ortaklaşa hazırlanan 2020 tarihli rapora göre; Türkiye’de cinsiyete
dayalı ücret farkı %15.6 olup, azımsanmayacak boyuttadır.
Kadının iş gücüne katılımı düşerken kamusal alandaki görünürlülüğü azalmaktadır.
DİSK Genel-İş’in 3 Mart 2025 tarihli “Kadın Emeği Raporu’na göre; Her 10 kadından sadece 3’ü çalışma
hayatındadır. Her 10 kadın işçiden yalnızca 1’i sendikalıdır. Çalışan kadınların %20’ye yakını yarı
zamanlı çalışmaktadır. 10 milyona yakın kadın; ailevi ve kişisel nedenler ve ev işleri dolayısıyla çalışma
hayatına katılamamaktadır.
TÜİK Toplumsal Cinsiyet İstatistikleri 2022 rakamlarına göre; 1,1 milyon kadın evde oturmaktadır. Bu,
görülmeyen, değer bulmayan kadın emeğinin somut göstergesidir.
Dünya Ekonomik Forumu (WEF) tarafından sunulan Küresel Toplumsal Cinsiyet Uçurumu 2023
Raporu’nda Türkiye, cinsiyet eşitsizliği endeksinde 156 ülke arasında 133. sıradadır.
Son günlerde ülkemizde çalışma hayatında gündeme gelen esnek çalışma saati uygulamalarının kadınların
işgücüne tam ve eşit katılımını olumsuz etkileyebileceği, ücret eşitsizliği, sosyal güvence kayıpları,
kamusal alandan uzaklaşma risklerini beraberinde getireceği göz ardı edilmemelidir.
Tüm bu olumsuzluklara rağmen;
İnsan hakları temelinde kadınların siyasi ve sosyal bilincinin geliştirilmesine, ekonomik, siyasi ve
sosyal başarılarının kutlanmasına ayrılan 8 Mart Dünya Kadınlar Gününde; geçmişten günümüze
yaşamına, özgürlüğüne, kimliğine, bedenine ve emeğine sahip çıkmak adına mücadele eden tüm
kadınları selamlıyoruz ve saygıyla anıyoruz.
8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde;
Kadına yönelik şiddete, gericiliğe, yoksulluğa ve hukuksuzluğa karşı; adil, eşit, kapsayıcı ve özgür
bir gelecek için, herkesi dayanışmaya, örgütlenmeye ve mücadeleye çağırıyoruz.
Yaşasın TMMOB ZMO Örgütlülüğü.
Yaşasın Kadın Dayanışması.

Havva Yurdunuseven Bayzat
ZMO Samsun Şube Başkanı

08-02-2025