ARKTONNESOS
*Kapıdağı, asırlar önce mitolojinin ünlü kahramanı Herakles'i, Tarihin Babası Herodotos'u, Coğrafyanın Babası Strabon'u ağırladı.
Balıkesir ilinin kuzeyinde, Marmara Denizi'nin güney kıyısında, Bandırma Körfezi arasında 'Belkıs Tombolosu' ya da 'Belkıs Bataklığı' olarak tanınan dar ve alçak kıstak ile yarımada olan Kapıdağı Yarımadası, arazi olarak orijinal yeryüzü şekillerinden çok, tipik bir tombolo yapısı gösterir. Yarımadayı Bandırma ve Erdek körfezlerinden ayıran bu alçak alanın genişliği 1700 m, uzunluğu da 1500 m'dir.
Kapıdağı, Eskiçağ'da yarımada şeklini almadan önce ada iken, Arktonnesos, yani Ayı Adası adını almıştı. Dağ topluluğuna da Arktonoros, yani Ayı Dağı denmişti. İlkçağ'da burada yaşayan halk, Ana Tanrıça Kybele'ye tapıyordu. Kybele'nin buradaki adı Dindymene idi. Onların inancına göre Ana Tanrıça en yüksek tepelerde yaşadığı için buranın 803 m yüksekliğiyle en görkemli tepesi olan Ademkaya'ya 'Dindymon' dediler ve bu tepe o gündür bu gündür o adla anıldı. Dindymon'a Ana Tanrıça'nın adına bir tapınak yaptılar; bir de Ana Tanrıça'ya ait her iki yanında aslanları ile birlikte yontulmuş mermerden bir heykelini oraya koydular.
İlkçağ'da Arktonnesos'un güneyinde ve kıstak kısmının doğusundaki yamaçlarda önemli bir liman kenti olan Kyzikos yer alıyordu. Eskiden gemiler, Erdek ve bandırma körfezleri arasındaki kanallardan geçerek Kyzikos limanlarına ulaşırlardı. Bu ünlü üç limandan biri olan ve 'Panormos' adı ile anılan iç liman Kyzikos'un asıl ticaret limanıydı. İki yüz adetten fazla gemiyi içine alabilen bir liman olan Panormos, doğal bir barınaktı. Bandırma Körfezi'ne bakan doğu limanına 'Thrakikos', Erdek Körfezi'ne bakan batı limanına da 'Khytos' deniyordu.
Arktonnesos, manastırlarıyla da ünlüydü. Şahinburgaz köyünün yanındaki eskiden 'Kalamaki', bugün ise 'Kalemlik' denen mevkide Ayia Paraskevi adlı bir manastır ile Yukarıyapıcı ve Kocaburgaz köyleri arasındaki 'Kirazlı Yayla' denen mevkideki 'Panagia Theotokos Phanaromeni' adıyla anılan manastır çok ünlü idi. Panagia Theotokos Phanaromeni Manastırı'nda Havari Lukas tarafından yapıldığına inanılan Theotokos, yani Tanrı Anası adlı ikona'nın hastaların, felçlilerin bedensel ya da ruhsal rahatsızlıklarına son verdiğine inanılıyordu ve her yıl 23 Ağustos'ta Panagyri günü düzenleniyordu. Bu kutsal güne binlerce Hıristiyan katılıyordu.
Erdek'teki Seyitgazı Yarımadası' nda İlkçağ'dan kalma taş ocakları ile kalkerli arazide açılmış ama bugün bar ve disko olmuş mağaralar görülür. Yarım kalmış kale duvarları da dikkat çekicidir. Kent açığındaki Zeytiliada'da bugün kullanılmayan eski bir ılıca bulunur. Adına da 'Patrik Hamamı' denir. Bu adada yapılan arkeolojik kazılarda da pek çok tarihi kalıntı gün yüzüne çıkarılmaktadır. İleride bu ada, din turizminin önemli bir parçası olacaktır.
Kısacası geçmişten miras kalan Arktonnesos, yani Kapıdağı Yarımadası bizden çok şey bekliyor.
KAYNAKÇA:
Sedat KUTBEK, Kapıdağı Yarımadası, Küçük Asya Dergisi, Kybele yay,. sayı 1, Ağustos 2003, Bandırma.