Gönen Çayı Roma (Aesepus)Köprüsü Turizme Kazandırılacak

Güvercinli Köprü.

Aesepus Köprüsü.

Gönen İlçesi Ulukır ile Gebeçınar Köyleri Arasında…
Gönen-Denizkent yolu üzerindeki , Güvercinli Köprü’nün onarımı ve turizme kazandırılması 2025 yılı yatırım programına alınması heyecan yarattı …
Güvercin Köprüsünü ilk kez kayda geçiren kişi, İngiliz arkeolog Hasluck olmuş.
1906 yılında kaleme aldığı yazıda, Güvercinli köprü ile, Biga Çayı üzerindeki Makestos Köprüsü ve Susurluk Çayı üzerindeki Ak Köprü’nün benzerliklerine dikkat çekerek, bunların İstanbul’u kendisine başkent yapan Konstantin zamanında yapılmış olmaları gerektiğini, dolayısıyla MS 4.yy. ın son çeyreğine ait olduklarını kayda geçirmiş.
Hasluck’a göre bu köprülerin her biri 19.yy sonlarına kadar yöre halkı tarafından kullanılmıştır.
İtalyan araştırmacı Galliazzo ise, taş sıralarının ve ark düzeninin bildik erken Bizans dönemine ait olduğunu ancak köprünün, geç roma tarzını andıran mimarisi dolayısıyla, bu tarzı bolca kullanan Justinianus döneminde MS.5.yy ın ikinci yarısı ile 6. yy.ın ilk yarısında yapılmış olabileceğini yazar.
Bu tezlerden hangisi doğru olursa olsun, köprünün geçmişi milat öncesi çağlara gitmiyor.
Gönen’in kaymakamlık web sitesinde MÖ 8. yy’da (üstelik ERKEN ROMA DÖNEMİ yazmasına rağmen O yüzyılda daha Roma’nın Anadolu’da varlığı net değil ) B nedenle Balıkesir Valilik ve Büyükşehir’in web sitelerindeki haliyle, yani, Büyük İskender zamanında ( MÖ 4. yy’da) yapılmış olduğu daha güçlü kanıdır.

Büyük İskender ile köprünün yapım tarihi arasında bağlantı arayışlarına rağmen arada en az 7 yüzyıl vardır.
KÖPRÜNÜN yapılış amacına gelince;
Roma İmparatorluğu’nu doğuda kendi adına kurduğu Konstantinopolis’e taşıyan ve Doğu Roma İmparatorluğunu (yaygın yanlışla Bizans İmparatorluğu’nu) kuran Konstantin, Roma’dan Konstantinopolis’e uzanan Via Egnatia yolu ile Ege’deki zengin şehirleri birbirine bağlayarak Marmara denizinin güneyini takip edip tüm Misia’yı geçip İzmit’e ulaşan eski Roma yolunu, Marmara Denizi üzerinden kısaltarak, başkentini, her yerden ulaşıma açık bir merkez haline getirmek istemiş olmalı.
Bu köprülerle, daha içerde kalan şehir ve kasabalara ulaşım kolaylaşmakta, mal, asker ve hizmet geçisi hızlanmaktaydı.
Yani toparlarsak;
1- Köprü, İskender’den en az 7 yüzyıl sonra yapılmış bir Bizans eseri.
2- Misakça veya Şirinçavuş’ta olması gereken liman kalıntıları arkeolojik inceleme beklerken çok daha eski çağlara ait ve metinlerde bu köprünün Zelea’dan Kyzikos’a ulaşmak için yapıldığı yazdığına göre, eski liman daha o çağlarda sulara gömülmüş olmalı…

04-02-2025 / fotoğraflar ve derleme : ALPASLAN YALÇINKAYA -GÖNEN