Pandora'nın Kutusu

PANDORA’NIN KUTUSU

İnsanın insanı sömürüsü bittiği anda, insanın doğayı katletmesi de sona erecektir.

Umut, Pandora’nın kutusundan çıkacak, ateş, sadece medeniyet uğruna kullanılacaktır.

Pandora’nın kutusu fena açıldı; kötülükler her tarafa saçılmakta.

Orman yangınları… Bir türlü söndürülemeyen, önüne geçilemeyen, insan, hayvan, bitki, asırlık ağaçlar, ne varsa cayır cayır yanıyorlar. Tek kelimeyle, yüreklerimiz yanıyor.

Aşırı yağışlardan oluşan seller, önüne ne gelirse alıp götüren sular… Boğulan insanlar, hayvanlar, bitkilerin kök saldıkları o canım, kıymetli topraklar. Sular, hepsini alıp götürüyor. Her sene, yağışların taşıdığı toprakların kaybı öylesine büyük oluyor ki, bilmem kaç tane Kıbrıs adası büyüklüğünde toprak yitiriliyor. Alüvyonlu topraklar kaybedildikçe, çoraklaşma, çölleşme tehlikesi baş gösteriyor.

Heyelanlar, toprak kaymaları… Evler, arabalar, ağaçlar, her şey bir anda toprağın derinliklerine gömülüyor.

Hortumlar, kasırgalar, şimşekler, deniz taşmaları, nehir kabarmaları, aşırı sıcaklar, dondurucu soğuklar… Saymayı unuttuğumuz bir sürü “Doğal afetler”, felaketler.

Depremler… Hemen hemen her gün yaşanan yer sarsıntıları. Düşük şiddetli ve denizlerin derinliklerinden gelen sallantılar. Çok canları yutan yüksek şiddetli depremler. Evleri, barkları, arabaları, koca koca binaları yerle bir eden, enkaz yığınlarına sebep olan depremler.

Biri bitmeden biri başlayan salgın hastalıklar, virüsler. Ölen canlar… Ölen canlar… Yoğun bakım odaları. Korunmak için tedbir alan sağlık ordusu.

Marmara Denizi’ni dalga dalga kaplayan müsilaj…

Hiç bitmeyecek gibi gelen kötülükler… Pandora’nın kutusu ne kadar da doluymuş!

Dünya’daki bütün dertlerin, kötülüklerin kaynağı Pandora’nın kutusudur. M.Ö. 750’lerde yaşayan Yunan didaktik şiirinin öncüsü Hesiodos’un yazdığı” İşler ve Günler” adlı epik şiirinde Pandora efsanesinden bahsedilmektedir;

“Eskiden insanoğlu bu dünyada dertlerden, kaygılardan uzak yaşardı, Bilmezdi ölüm getiren hastalıkları. Pandora açınca kutunun kapağını, Dağıttı insanlara acıları dertleri. Bir tek Umut kaldı dışarı çıkmadık Kapağı açılan dert kutusundan. Umut tam çıkacakken Pandora kapamıştı kapağı, Böyle istemişti bulutları devşiren Zeus. O gün bugündür insanların başı dertte, Toprak bela doludur, deniz bela dolu, Geceler dert doludur, gündüzler dert dolu.”*1

Prometheus’un, Olympos Dağı’ndan ateşi çalıp insanlara armağan etmesine Zeus çok öfkelenir. Prometheus’a cezaların en ağırını verir; onu, Kafkas Dağlarında kocaman bir kayaya zincirle bağlatır. Günün belirli bir zamanında gökyüzünden inen kartal, kıpırdayamayacak durumdaki Prometheus’un üstüne konarak karaciğerini parçalayıp yemekte ve geldiği yere uçup kaybolmaktadır. Bu işkence her gün yaşanmakta, Prometheus acılar içinde kıvranmaktadır. Oldukça uzun süren bu işkenceler,

Herakles’in (Herkül) gelmesiyle son bulur. Prometheus’un zincirlerini kıran Herkül, bu zulme son verir ve onu bu beladan kurtarır.

Ancak, Zeus’un öfkesi Prometheus’u cezalandırmakla dinecek gibi değildir, şimşekler çakarak, kara bulutlar yaratarak, gökyüzünü yırtmakta, bağırtısıyla, homurtusuyla yeri göğü inletmektedir ve Prometheus’a şöyle seslenmektedir; “ İnsanlar ateşi zapt edemezler. Onların içinde iyileri olduğundan daha çok kötüleri bulunmakta, yakarlar her tarafı! Kar uğruna, rant uğruna yakarlar, ormanları yok ederler. Amelleri doymaz onların !”

Zeus, ateşi Prometeus’dan teslim alan ve kötü emelleri için kullanmak isteyen insanları cezalandırmak adına; eşsiz güzellikte bir kadını yeryüzüne gönderir. Bütün dertleri, kötülükleri, endişeleri ve de hastalıkları tıka basa doldurduğu kutuyu Pandora’nın eline tutuşturur. Kutunun en alt kısmında, kötülüklerin altına sıkışmış vaziyette ”umut” beklemektedir.

Yeryüzüne ayak basar basmaz, Pandora kutuyu açıverir ve her tarafı kötülükler, dertler kaplar. Bir tek umut, kutuda hapis kalır. Dışarı çıkmasına Pandora müsaade etmez.

Umudun özgür kaldığı, umudun tükenmediği günlere bir an önce kavuşmak, yangınlardan, pandemiden ilelebet kurtulmak en büyük dileğimizdir.

*1- Hesiodos ve Pandora Efsanesi- Prof. Doğan Göçmen-toplumsalbellek.com

05.08.2021/ Sedat PAMUK