Asgari ücret pazarlığı 7 bin 785 liradan başlayacak
Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun ilk toplantısı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ev sahipliğinde gerçekleştirildi. Toplantı sonrası açıklamalarda bulunan Türk-İş Başkanı Ergün Atalay, asgari ücret pazarlığının 7 bin 785 liradan başlayacağını açıkladı.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yürütülen asgari ücret çalışmasında işçilerin asgari ücret beklentisinin 7 bin 500 lira, işverenlerin beklentisinin 7 bin lira olduğu açıklandı. Kamuoyunun ortak asgari ücret beklentisinin ise 7 bin 845 lira olduğu ifade edildi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, hazine nakit dengesinin kasım ayında 99,6 milyar lira fazla verdiğini açıkladı. Böylece Ocak-Kasım 2022 döneminde toplam nakit açığı 60,9 milyar lira seviyesine gerilemiş oldu.
Faiz: Kasım ayında faiz ödemeleri 21,6 milyar lira seviyesinde gerçekleşti. Faiz dışı nakit dengesinin ise 121,3 milyar lira fazla verdiği açıklandı.
Avrupa Merkez Bankası (ECB) tarafından düzenlenen Tüketici Beklentileri Anketi'ne göre Avro Bölgesi'nde tüketicilerin 2023 yılı için ekonomik büyüme beklentisi eksi %2,6 oldu. Gelecek 12 ay için ortalama enflasyon beklentisi ise %5,4 olarak açıklandı.
Çin'de ihracat kasım ayında yıllık bazda %8,7 azalışla 296 milyar dolar seviyesine gerileyerek beklentilerin altında kaldı. İhracatta yaşanan gerilemede zayıflayan küresel talebin etkili olduğu düşünülüyor.
Diğer işten çıkarmalar: Morgan Stanley'nin ise küresel iş gücünün yaklaşık %2'sini işten çıkaracağı aktarıldı. New York Times'a konuşan kaynaklar, işten çıkarmalar nedeniyle 82 bin kişiyi istihdam eden yatırım bankasının tüm birimlerinden yaklaşık 1.600 kişinin etkileneceğini söyledi.
Tasarruf planı: Dünyanın en büyük varlık yönetimi şirketi BlackRock'ın CFO'su Gary Shedlin, şirketin işe alımların çoğunu dondurduğunu ve masrafları azaltmaya başladığını söyledi. Ayrıca performans ile ilgili bazı kısa vadeli zorluklar bulunduğunu ve şirketin giderlerini minimuma indirmeyi planladıklarını dile getirdi.
Avrupa Birliği, havayollarının neden olduğu karbondioksit emisyonları için ödemek zorunda oldukları fiyatı artırmaya yönelik bir yasa üzerinde anlaşmaya vardı. Havayollarının AB karbon piyasasından halihazırda ücretsiz olarak aldıkları izinlerin 2024'e kadar %25, 2025'e kadar %50 oranında azaltılacağı yasa, Avrupa Parlamentosunun ve ülkelerin onaylamasının ardından yürürlüğe girecek.
Blue Origin'in NASA'nın aya iniş misyonu Artemis için araç geliştirmek üzere Boeing ve Lockheed Martin ile ortaklık kuracağı aktarıldı. Jeff Bezos'un uzay şirketinin öncülüğünde sunulan teklifin, şirketin geçtiğimiz yıl SpaceX'in kazandığı sözleşmeyi kazanmak için 2'nci girişimi olduğu aktarılıyor.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, İsmailağa Cemaati’nin kollarından Hiranur Vakfı kurucusu Yusuf Ziya Gümüşel'in kızını 6 yaşındayken ‘evlendirmesi’ ve kız çocuğunun cinsel istismara maruz kalmasına ilişkin davaya müdahil olduklarını açıkladı. Bakanlık, "Mağdura her türlü hukuksal destek verilecektir" açıklamasında bulundu.
AK Parti'den tepki: AK Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Ömer Çelik olaya ilişkin açıklamasında "Çocukların istismarını lanetliyoruz. Çocukların istismar edilmesi asla affedilmeyecek lanetli bir suçtur." dedi.
Ne oldu? BirGün yazarı Timur Soykan, geçtiğimiz hafta Gümüşel'in kızını 6 yaşındayken dinî nikahla evlendirdiğini, çocuğun yıllarca cinsel istismara maruz kaldığını; çocuğun şikayetçi olmasının ardından, evlendirildiği Kadir İstekli, babası Yusuf Ziya Gümüşel ve annesi Fatma Gümüşel'in ceza almadığını ortaya çıkarmıştı.
‘Başörtüsünün anayasal güvence altına alınmasına’ yönelik yapılması planlanan anayasa değişikliğine ilişkin toplantı, Cumhurbaşkanı Erdoğan başkanlığında ve Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, TBMM Başkanı Mustafa Şentop ile AK Parti'den üst düzey isimlerin katılımıyla Beştepe'de düzenlendi. Anayasa değişikliği teklifinin kısa süre içerisinde Meclis Başkanlığına sunulması bekleniyor.
Yenilik Partisi Genel Başkanı Öztürk Yılmaz ofisinde bıçaklı saldırıya uğradı. 4 yerinden bıçaklandığı belirtilen Yılmaz'ın sağlık durumunun iyi olduğu açıklandı. Saldırının ardından kaçan zanlı, Bolu Şehirlerarası Otobüs Terminali'nde yakalandı. Açıklama: Saldırıya ilişkin açıklamada bulunan Öztürk Yılmaz "Saldırıyı gerçekleştiren Erdoğan'ın adamlarıdır. Türkiye'yi karıştırmak isteyenlerin adamlarıdır. Kurultay'da meydan okudum, ona bir cevap vermeye çalışıyorlar anladığım kadarıyla" ifadelerini kullandı.
CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, kendisini ziyarete gelen Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu ile parti merkezinde bir araya geldi.
*
ABD'nin 857 milyar dolarlık 2023 yılı savunma bütçesini de içeren Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasa tasarısının (NDAA) son halinden, Temsilciler Meclisi tarafından Türkiye’nin F-16 alımını sınırlandırmak üzere konulan maddeler çıkarıldı. Türkiye, ABD’den 40 adet yeni F-16 Blok 70 savaş uçağı ve envanterdeki 80 uçak için modernizasyon kiti talep ediyor.
Çavuşoğlu'nun açıklaması: Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu konuya ilişkin "Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası'nın oylamaya sunulacak nihai metinde olumsuz bir unsurun olmaması olumlu bir gelişme, bunu olumlu karşılıyoruz." açıklamasında bulundu.
ABD Dışişleri Bakanlığı, Polonya’ya 3,75 milyar dolar değerinde Abrams tankı, Güney Kore’ye de 1,5 milyar dolar değerinde ağır nakliye helikopteri satışına onay verdi.
Tayvan'a silah satışı: ABD Dışişleri, Çin ile ilişkilerde uzun süredir gerilime neden olan Tayvan'a 428 milyon dolar değerinde askerî satış yapılmasını da onayladı.
Almanya'da Kasım 2021'den beri hükümeti devirme planları yapan aşırı sağcılar ve emekli askerlerden oluşan bir gruba karşı düzenlenen operasyonlarda 25 kişi gözaltına alındı. Darbe planlarının merkezinde "Prens 13. Heinrich" adıyla bilinen 71 yaşında bir kişinin olduğu belirtilen grubun, Federal Meclis Reichstag'a baskın düzenleyerek yönetimi ele geçirmeyi planladığı ve cumhuriyeti yıkarak Alman İmparatorluğu'nu örnek alan bir devlet kurmak istediği aktarılıyor. Grubun üye sayısının 50 olduğu tahmin ediliyor.
*
Rusya'nın kendi sınırları içerisindeki askeri üslere üç gün içerisinde üçüncü kez insansız hava araçlarıyla saldırı düzenlendi. Ukrayna sınırının 90 kilometre kuzeyindeki Kursk şehrinde yer alan bir askeri üsse düzenlenen saldırıyı Ukrayna henüz üstlenmedi.
ABD'den uyarı: ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Ukrayna'nın Rusya sınırları içerisindeki Engels Hava Üssü'ne yaptığı saldırıya ilişkin yaptığı açıklamada ABD'nin Ukrayna’ya kendisini savunabilmesi için silah ve mühimmat vermeye devam edeceğini ancak kendilerinin Ukrayna’yı Rusya sınırları içine saldırması için “ne teşvik ettiğini, ne destek verdiğini” ifade etti.
Togg, resmî mobil uygulaması Trumore'u tanıttı. Kullanıcılar; uygulamada yer alan Earn.more ile kesintisiz ödeme ve ödüllendirme deneyimleri ile fintech çözümlerine, Go.more ile de kişiselleştirilmiş rota önerilerine ulaşırken; Play.more ile gündelik hayatı kolaylaştırarak daha eğlenceli hâle getirebilecek, Scale.more aracılığıyla ise ekosistem ile kesintisiz ve entegre kullanıcı deneyimine erişebilecek.
Kıdemli Apple analisti Mark Gurman, Apple’ın elektrikli araç projesini küçülttüğünü ve aracın tanıtımının 2026’dan önce yapılamayacağını öne sürdü. Buna göre, daha önce direksiyon veya pedal bulunmayacağı iddia edilen aracın tamamen otonom olması planından vazgeçildiği; yarı otonom olacağı belirtilen aracın direksiyon ve pedalının olacağı aktarıldı.
Dünyanın en büyük sözleşmeli çip üreticisi olan Tayvan merkezli TSMC’nin ABD’deki ilk fabrikasının açılışı dün ABD Başkanı Joe Biden ve Apple CEO’su Tim Cook'un katılımıyla gerçekleşti. 2024’te üretime başlayacak tesiste 4 nanometrelik çipler üretileceği belirtilirken TSMC’nin Arizona’ya yapacağı ve daha önce 12 milyar dolar olarak açıklanan yatırımı 40 milyar dolara çıkardığı aktarıldı.
İkinci tesis yolda: Tim Cook'un, Apple’ın TSMC’nin yeni fabrikasından 4 ve 3 nanometrelik çipler satın alacağını doğruladığı törende TSMC’nin Arizona’da ikinci bir tesis daha inşa edeceği; üretime 2026’da başlanması hedeflenen bu tesiste 3 nanometrelik çiplerin üretileceği duyuruldu.
Avrupa Veri Koruma Kurulu, Meta’nın kişisel verilere dayalı reklamlar yayınlayamayacağına; yayınlamak istemesi hâlinde de kullanıcılardan izin almak zorunda olduğuna karar verdi. Konuya aşina kaynakların aktardığına göre, kararın uygulamaya konması için kurulun nihai kararı verecek olan İrlanda’nın gizlilik düzenleyicisine bir ay süre verdiği ve kararın büyük olasılıkla ağır para cezaları içerdiği belirtildi.
San Francisco Polis Departmanı’nın halkın ya da polis memurlarının hayatının tehlikede olması durumunda şüphelilerin öldürülmesi için robotları kullanması teklifinin geçtiğimiz hafta Denetim Kurulu tarafından onaylanmasının ardından, düzenlemenin gelen tepkiler nedeniyle dondurulduğu ve incelenmek üzere San Francisco Belediyesi Kurallar Komisyonu’na gönderildiği bildirildi.
2022 Dünya Kupası'nda çeyrek final mücadeleleri cuma günü başlayacak.
9 Aralık Cuma
Hırvatistan-Brezilya: 18:00
Hollanda-Arjantin: 22:00
10 Aralık Cumartesi
Fas-Portekiz: 18:00
İngiltere-Fransa: 22:00
Formula 1, 2023 sezonunda yer alacak 6 sprint yarışını duyurdu. Bakü, Avusturya Belçika, Katar, Austin, Interlagos yarışlarında hafta sonunun ilk günü sıralama turları, ikinci günü ise sprint yarışı düzenlenecek.
CEV Şampiyonlar Ligi'nde VakıfBank-Crvena Zvezda'yı 3-0; Eczacıbaşı Dynavit-Targoviste'ye 3-0 mağlup etti.
TIME dergisi, 2022 Yılın Kişisi olarak Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'yi seçti.
Google, "Yılın Arama Trendleri" raporunu yayımladı. Rapora göre, 2022'de küresel çapta en çok aratılan kelime "Wordle" olurken bunu "India vs England", "Ukraine", "Queen Elizabeth" ve "India vs SA" takip etti.
Bu yıl Türkiye yok: Bu yılki raporda ilk kez Türkiye özelinde verilere yer verilmedi. Buna ek olarak Fransa, Suriye, Rusya, Sırbistan, Letonya, Estonya, Çin ve Bulgaristan gibi ülkelere ilişkin veriler de paylaşılmadı.
Hollanda'da yapılan araştırmalar sonucunda her 10 kız çocuğu ve kadından birinin regl ürünlerine ayıracak yeterli gelire sahip olmadığı tespit edildi. İktidarın ülke genelinde yetersiz gelire sahip tüm kadın ve kız çocuklarının yeni yıldan itibaren regl ürünlerine ücretsiz ulaşabilmesi için muhalefetle birlikte hazırladığı ortak öneri meclis tarafından kabul edildi.
*İRAN'DA SON GELİŞMELER
Rejim karşıtı protestolar karşılık buldu mu? Yoksa hepsi oyun mu?
İlkim Emirler'in yazısı
İran'da rejim karşıtı protestolar sürerken hafta başından bu yana ülkede yetkililerden "ılımlı" açıklamalar geliyor. Resmî haber ajansları ve kanalların bir kısmı bu açıklamaları yalanlarken bir kısmı da açıklamaları yayımlamaya devam ediyor. Sosyal medyada ise bu açıklamaların gerçeği yansıtmadığı, manipülasyon yapıldığı ifade ediliyor. Peki İran'da gerçekte neler oluyor?
Yetkililerin açıklamaları
Pazar günü ülkenin Başsavcısı Muhammed Cafer Montazeri, ahlak polisi biriminin kaldırıldığını söyledi. Muntazeri konuya ilişkin, "Ahlak polisliğinin yargı erki ile bir bağı ve ilişkisi yok. Ahlak polisliği geçmişte nerede ve kim tarafından kurulduysa öyle kaldırıldı. Elbette, yargı erki olarak toplumdaki ahlaki sorunlar hakkında görüşümüzü sunacağız" açıklamasında bulundu.
The Guardian'ın haberine göre Başsavcı Montazeri ayrıca, "Yasada herhangi bir değişikliğe ihtiyaç olup olmadığı konusunda parlamento ve yargı konu üzerinde çalışıyor" dedi.
Dün, İran resmî haber ajansı IRNA, Üniversite Öğrenci Günü münasebetiyle Tahran Üniversitesinde düzenlenen programa katılan Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin burada yaptığı konuşmada "Bugün diktatör diyorlar, kim diktatör? ABD, kesinlikle güçlü bir İran istemeyecektir. Onlar işgal ettikleri Afganistan, Suriye ve Libya gibi bir İran istiyorlar. İran bu ülkelerden farklıdır. İran halkı ABD'ye bu komplosunu uygulama fırsatı vermeyecektir. Protesto yapıcı, isyan yıkıcıdır. Protestolara kulak verilmelidir." açıklamasında bulunduğunu yayımladı.
Öte yandan, Reisi gibi yetkililerin bir kısmı protestoları "isyan" olarak adlandırıyor. BirGün'de yer alan habere göre; geçtiğimiz gün İran Yargı Erki Sözcüsü Mesut Setayeşi, protestocular tarafından öldürüldüğü iddia edilen bir İran Devrim Muhafızları üyesinin ölümüne ilişkin davada yargılanan 16 kişiden 5'i hakkında "yeryüzünde bozgunculuk çıkarmak" suçlamasıyla idam cezası verildiğini duyurdu. Daha önce de protestolara ilişkin gözaltına alınıp tutuklanan 6 kişi hakkında idam kararı verilmişti.
“Manipülasyon” iddiası
Sosyal medya hesaplarından açıklama yapan bazı İranlı aktivistler başsavcının açıklamasının "protestoları yatıştırmak" amacıyla yapılan bir manipülasyon olduğunu ve gerçeği yansıtmadığını ifade etti. ABD'de yaşayan İran vatandaşı aktivist Masih Alinejad, sosyal medya hesabından paylaştığı mesajda, "İran İslam Cumhuriyeti'nin ahlak polisini kaldırdığı haberleri dezenformasyondur. Ayaklanmayı durdurmak için bir taktiktir" açıklamasında bulundu.
İran vatandaşı gazeteci ve sunucu Sima Sabet de "İran'daki ahlak polisi kaldırılmadı. Bu, önümüzdeki günlerde ülke çapında protesto çağrıları yapılırken protestocuları kandırmak ve bölmek için uydurulan bir yalan" dedi.
Middle East Matters sayfası ise paylaşımında, "ahlak polisinin kaldırıldığına ilişkin polis yetkilileri, yürütme erki veya parlamentodan herhangi bir açıklama yapılmadığını" kaydetti.
BBC Türkçe'nin aktardığına göre de Arapça yayın yapan Al-Alam televizyonu konuya ilişkin "Bazılarının başsavcının açıklamalarını yanlış yansıtmaya çalıştığını" belirterek "Başsavcı, sadece kurulduğundan bu yana İrşat Devriyeleri'nin yargıyla bağlantısı olmadığını söyledi" dedi. Aynı haberde Şark gazetesinin ise Tahran polis gücünün ahlak polisinin tasfiye edilip edilmediğiyle ilgili soruları "geçiştirdiği" ifadesi yer aldı.
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Amir Abdullahyan'a da Sırbistan ziyareti sırasında ahlak polisi biriminin kaldırılıp kaldırılmadığı soruldu. Abdullahyan soruya "Her şey demokrasi ve özgürlük çerçevesinde ilerliyor" ifadesiyle cevap verdi.
İran'da neler oluyor?
İran'da 22 yaşındaki Mahsa Amini, "başörtüsünü düzgün takmadığı" gerekçesiyle ahlak polisleri tarafından gözaltına alınmasından iki saat sonra komaya girerek hastaneye kaldırılmıştı. Amini, tedaviye alındığı hastanede hayatını kaybetti. Polis tarafından dövülmesi sonucunda komaya girdiği belirtilen Amini'nin ölümü hakkında polis "kalp krizi geçirdiği" iddiasında bulunmuştu.
İran'da Amini'nin ölümünün ardından başlayan protestolar kısa sürede çok sayıda şehre yayılarak rejim karşıtı bir harekete dönüştü. "Kadın, yaşam, özgürlük" sloganıyla anılan eylemler aylardır sürüyor. Protestoların başlamasından bu yana 400'den fazla kişinin hayatını kaybettiği aktarılıyor.
Protestocular açıklamaların ardından üç günlük grev çağrısında bulunurken dün Tahran'ın Azadî (Özgürlük) meydanında miting düzenledi. Uluslararası Af Örgütü Orta Doğu ve Kuzey Afrika Bölgesel Direktörü Heba Morayef, protestolara ilişkin açıklamasında "İran'daki protestocuların sadece ahlak polisinin kaldırılmasını değil, temel insan haklarına ve özgürlüklere saygı gösteren yeni bir siyasi ve hukuki sisteme geçişi de talep ettiğini akılda tutmak önemli." değerlendirmesinde bulunuyor.
Öte yandan yıllarca bu düzende yaşayan, "dini kurallar" gerekçesiyle hakkını arayamayan ve savunamayan birçok kadın bugün düzene başkaldırıyor. İran'da protestoları destekleyen ve sürdüren kadınlardan BBC'ye konuşan Rüya "İran'da olan şeyin bir protestonun ötesine geçtiğini düşünüyorum. Bir devrim oluşuyor" diyor.
Yetkililerin açıklamaları ve önlemlerine karşılık halkın gücü üstün geliyor. Yalnızca ahlak polisi biriminin kapatılması (ki açıklamanın doğru olmadığı ifade ediliyor) eylemleri durdurmayacak. İran'daki rejim insan hakları kurallarını temel alan özgürlükleri geri getirmediği sürece, protestolar devam edecek. Bu noktada yetkililerin ABD suçlamasından öte, yaptıkları büyük hak ihlalleri ve kısıtlamalarına bakmaları gerekiyor.
Öte yandan hayatını kaybederek protestoların kıvılcımını ateşleyen Mahsa'nın mezar taşında da "Sevgili Jina, ölmeyeceksin. Adın bir sembol olacak" yazıyor.
08-12-2022
