50 Bin Üretici Çay Hasadı İçin Doğu Karadenize Gitmek İstiyor
Doğu Karadeniz Rize, Trabzon, Artvin ve Giresun illerinde yapılan çay tarımında çay hasat zamanı geldi çattı ancak ÇAY TOPLAMA sorunu köylerine dönemeyen üretici çiftçilerin karabasanı oldu. Mayıs ayında başlayan ve genelde 3 sürgün kıyı şeridinde 4 sürgün döneminde 830 bin dekar alanda yapılan Çay hasadında yaklaşık 1 milyon kişilik üretici aile çalışıyor. Yaş çay sürgün toplama tarımına sayılı günler kala genelde gurbette denilen şehirlerde yerleşik olan çiftçiler hasat için geri dönüş sorunları yaşarken çay tarımının gerçekleştirilmesinde çalışan Gürcü emekçilerin yasaklar nedeniyle giriş yapamaması bölgede büyük krize neden oldu.
Bölgede yaş çay hasadı için işçi açığının Vefa Sosyal Destek Grupları ile kapatılması formülü üzerinde durulurken hasadın zamanla yarış içinde geçmesi yüzünden bu förmülün çözüm getiremeyeceği gibi partizanlık olasılığı halinde adli sonuçlara da yol açabileceği ifade ediliyor. Mayıs ayının ortalarında başlaması beklenen çay tarımında bu yıl koronavirüs tedbirleri kapsamında, yabancı işçiler çalışamayacak. Bölgede her yıl çay tarımında çalışan yaklaşık 40 bin Gürcistan ve Azerbaycan uyruklu işçi, sınır kapılarının kapatılması nedeniyle ülkeye giremeyecek.
Büyükşehirlerden gelmek isteyen yaklaşık 50 bin çay üreticisinin daha önce verilen izinleri ise iptal edildi. Ajans Pazar'da yer alan haberde Çiftçi Sen, Çay Üreticileri Temsilciliğinin çayla ilgili valiliğin aldığı karara ilişkin açıklamasında
" Valilik, Hıfzısıhha kurulunun 15 Nisanda almış olduğu kararı yani “30 Nisa’na kadar il dışındakilerin izin alarak memleketlerine gelebilecekleri” kararını bugün yapmış olduğu toplantı ile iptal etmiştir.
Bu doğru bir karar değildir. İnsanlara ‘30 Nisa’na kadar gelebilirsiniz’ diye bir rahatlık sağlayacaksınız, sonrada iptal ettim diyerek işin içinden çıkacaksınız. Böyle bir kar olmaz. Bu üreticileri düşünen, işlerini kolaylaştıran bir karar değil. Kontrollü ve planlı bir şekilde İle girişler sağlanabilirdi, bu devam ettirilebilirdi.
Biz sendika olarak bu kararı eleştiriyor ve üreticiyi zora sokacağını düşünüyoruz." ifadeleri yer aldı.
VALİLİK VE ZIRAAT ODALARI ÇÖZÜM ARIYOR
Rize Valiliği'nin koordinesinde gerçekleştirilen toplantılarda, çay hasadının nasıl yapılacağına dair yol haritası belirlenmeye çalışılıyor. Bölgede yaş çay hasadı için oluşan işçi açığının, salgın nedeniyle kendi işi olumsuz etkilenen ve iş arayanlar ile eğitime uzaktan devam edilirken memleketine dönen üniversite öğrencileri ve Vefa Sosyal Destek Grupları ile kapatılması formülü üzerinde duruluyor.
ÜRETİCİLER BEKLEYİŞTE
Çay üreticileri ise koronavirüs salgını nedeniyle hasadın bu yıl nasıl yapılacağını merak ediyor. Üreticiler de hasat için formül arıyor. Çay üreticisi Mustafa Baynazoğlu " Eskiden herkes kendi çayını kendi yada akrabalar toplardı yabancı kişileri çaylıklara sokmazdık ancak gurbete giden komşular küçük miktarlarda ki çay için gelmeyi ekonomik bulmadıkları için bizler yardımcı oluyoruz , oluyorduk bu yıl gelmek isteseler de gelemeyecekler gelseler dahi kısa sürede organize olamazlar oysa tabii ki gürcü emekçiler bu işte bir numara özveriyle çalışıyorlar,onlar bu işi biliyor herkes çay toplamayı bilmez yağmurda fırtınada güneşin altında sabahın erken saatlerinde tarladan çıkmamak kaydıyla zamanla yarışılan yapılan bir iş bu, herkesin harcı değil Gürcülerden başka yöreden gelenler verimli olamazlar soruna çözüm üretmeleri gerekir" dedi. Çay sürgünlerinin birincisi toplanamazsa ikinci sürgünde olmaz çay bitkisi ağaca döner körleşir diyen Baynazoğlu "Bu iş öyle eline ilk kez makas alanın ve çoluk çocuğun yapabileceği bir iş değil,otu var temizliği var gübresi var daha önemlisi toplanan çayların alımyerlerine insan gücüyle taşınması çok yorucu ve emek isteyen bir iş" diye konuştu.
Bandırma'da ikamet eden ve her yıl yaş çay hasat sezonunda memleketine giden çay çiftçisi İbrahim Beyaz " Bende gidemedim izin almaya çalışıyorum ,Bence bu çay sezonunda bir hak tanınmalı ve çay cüzdanı olan il dışındakiler Rize'ye gidebilmeli. Virüs etkisi düşüyor inşallah tamamen biter ama şimdi Koronavirüs testi yaptırıp negatif çıkanlara izin verilirse gider kendi çayını toplar olur biter . Bu işi bu kadar zora koşmanın gereği yok öte yandan Sarp kapısında da test uygulaması yaparsın hasta olmayan emekçiler varsın gelsin. Ama bakıyoruz herkes kolay çözüm peşinde Çiftçi odaları bir kerecik olsun bir iş yapsın yıllardır üreticiden para kesiyorlar hiç faydaları yok kırk yılda bir zora düşmüşüz şimdi hizmet zamanı herkes topu başkasına atmasın bu arada Çaykur'u özelleştirmek için de bu salgını bahane etmesinler o kadar kolay değil yedirmeyiz " dedi.
Rize Ticaret Borsası (RTB) Başkanı Mehmet Erdoğan yerel basına yaptığı açıklamada Rize´de 100 bin, diğer illerde ise yaklaşık 50 bin çay üreticisi bulunduğunu belirterek, çay hasadının nasıl yapılacağına dair çözümler aradıklarını söyledi. Rize'de yaşayan 343 bin kişiden 40-50 bini tarlaya girebilecekse biz bu işi çözeriz" diye konuştu.
Doğu Karadeniz'de halen 160'a yakın küçük ve büyük ölçekli özel sektör yaş çay işleme fabrikası ve ÇAYKUR'a ait olan 46 fabrika faaliyette ve yılda ortalama 250 bin ton kuru çay üretiliyor.
Dünya Çay Komitesi'nin hazırladığı 'Dünya Çay Raporu' sonuçlarına göre, yılda kişi başı en çok çay tüketen ülkeler sıralamasında 3,5 kilogram ile Türkiye ilk sırada yer alıyor. Dünya çay üretiminde ise 2 milyon 270 bin ton ile Çin birinci, 1 milyon 210 bin ton ile Hindistan ikinci, 475 bin ton ile Kenya üçüncü, 329 bin ton ile Sri Lanka dördüncü, 250 bin ton kuru çay ile Türkiye beşinci sırada yer alıyor.
28-04-2020/BANDIRMA GERÇEK/EDİT: M.LEVENTOĞLU
