CHP Balıkesir Milletvekili Namık Havutça; “Türkiye de, süt üretimindeki mevcut duruma bakıldığında 18 milyon ton süt üretimi bulunduğunu bunun 8 milyon tonu kayıtlı, 10 milyon tonu ise kayıt dışı üretildiğini, sütün sanayiye aktarılan miktarının üretime oranı ise %51,10 olduğunu” vurguladı.
Çiğ süt üreticilerinin sorunlarını Türkiye Büyük Millet Meclisine taşıyan Havutça, bu sorunun ivedilikle çözülmesi noktasında gerekli adımların bir an önce atılması gerektiğini vurguladı.
Çiğ süt üreticilerinin yüksek girdi fiyatları, ücret düşüklüğü, hayvan hastalıklarıyla yeterli mücadele edilmemesi gibi kronik sorunlarını Meclis gündemine taşıyan CHP’li Havutça, süt üreticileri ürünlerini artık satamaz hale geldiğini belirtti.
Havutça, TBMM’ye verdiği Araştırma Önergesinde; “Zorlukla süt üreten çiftçilerimiz, özel sektörün alım yapmaması nedeniyle ürünlerini satamaz hale gelmişlerdir. Üretimin fazla, iç talep ve ihracatın az olduğunu ifade eden üreticiler, sütlerini dökmek zorunda kaldıklarını, bunun devam etmesi halinde hayvanlarını keseceklerini ifade etmektedirler. Süt Üretim Birlikleri yöneticilerinin bize ilettiği raporlara göre, Türkiye’nin birçok yerinde benzer sorunlar bulunmaktadır.”
Araştırma Önergesinde şu ayrıntılar yer aldı;
“Ürettiğimiz ürünler dış ticarete ne kadarı söz konusu dediğimizde; Peynirde 603 547.000 kg üretim bunun 9,553.606 kg ithalat, 43 174.090 kg’ı ihracat. Yani İthalattaki üretim yüzdesi %1.58 İhracat yüzdesi ise %7.15‘dir.
Süttozunda Üretim 111,079,000 kg bunun 81,589 kg ‘ı ithalat,14 941,628 kg’ı İhracat. Yani İthalattaki üretim yüzdesi %0,07, İhracat yüzdesi ise %13,45‘dir.
Yoğurtun 1,101,253,000 kg üretimi bulunuyor. Bunun 1,533,728 kg‘ı ithalat,4379,041 kg ihracat. Yani İthalattaki üretim yüzdesi % 0,14, İhracattaki üretim yüzdesi ise %0,40’dır.
Tereyağında üretim 45.817.000kg üretim. Bunun 22.480.695 kg‘ı ithalat, 418,105 kg’ı ihracat. Yani Üretim yüzdesi İthalatta %49,07 İhracatta %0,91’dir.
Genel olarak üretim değerlerine bakıldığında İthalatta birinci sırada %49,07 ile tereyağı, İhracata bakıldığında birinci sırada %13,45 ile süttozu gelmektedir.
Süt fiyatlarına baktığımızda 2014Temmuz ayından bu yana 1.15 TL’dir.
Perakende fiyatlara bakıldığında Süt 2014 yılında 2,59TL 2015 yılında 2,81 TL peynir çeşitlerinde ise ortalama 2014 yılında 21,03 TL, 2015 yılında ise 23,00 TL dir. Tereyağında ise 2014 yılı fiyatı 28,52 TL,2015 yılı fiyatı ise 32,11 TL dir. 2014 yılında bu yana bütün süt ve süt ürünleri perakende fiyatları artmış fakat çiğ süt fiyatı 1,15 TL olarak devam etmiştir.
Üreticiye yansıması gereken kar payı sanayici ve marketler tarafından paylaşılmaktadır. Bu fiyat değişikliklerindeki paydan üretici adil bir pay almamaktadır.
Bu günkü şartlarda 1 kg süt ile 1,15 adet ekmek alınmaktadır.
Ekmek fiyatı 1,00 TL
Mazot fiyatına bakıldığında 1 litre mazot alabilmek için 3,070 kg süte ihtiyaç duyulmaktadır. 2016 mazot fiyatı 3,60 TL, 2014 mazot fiyatı ortalama 4,35TL dir.
Üretici için olmasa olmaz yem fiyatına bakıldığında 1 Çuval (50 kg) yem alabilmek için 40 Litre süte ihtiyaç duyulmaktadır.
Yem Fiyatı 1 çuval (50 Kg):46,00 TL
Sütün alım gücüne üreticiler tarafından bakıldığında; her geçen gün sütün alım gücü düşmüştür, maliyetler artmıştır.
Süt üreticileri de girdi maliyetleri ve ürün fiyatı makası arasında her yıl zarar etmektedir. Yem fiyatlarıyla süt fiyatı arasında bir orantısızlık bulunmaktadır. Yem fiyatları yüksek ürün fiyatları ve desteklemeler düşük kalmakta ve üretici zarar etmektedir. 2002'de 15 kg süt ile 1 torba yem alınabilirken, 2016’da 40 kg süt ile 1 torba yem alınabilmesi ise en çarpıcı göstergeler arasında yer almaktadır. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı süt-yem paritesinin 1.3 olması yani 1 kilo sütle 1.3 kilo yem alınması gerektiğini bildirmiş ancak 1 kilo sütle sadece 850 gram yem alınabilmiş olması da trajikomik bir gerçektir.
Bütün bu veriler ışığında süt üreticileri sektöründe yaşanan sorunların ayrıntılı olarak tespit edilmesi, sorunların çözümü ve uygulanabilir politikaların üretilmesi, üreticilerin mağduriyetlerinin giderilmesi amacıyla bu alanda derinlemesine araştırma yapılması için Meclis araştırması açılması önem arz etmektedir.”
