Bandırma yazıları : Bandırma’nın anıt binaları
Bandırma tarihi M.Ö 6000 yıllarına kadar uzanmaktadır. Neolitik ve Kalkolitik dönemin izleri bulunmaktadır. Bandırma turistik olanaklarıyla da adından söz ettirmektedir. Oteller ve pansiyonların sayısı turistlerin sayısındaki hızlı artış nedeniyle artmaktadır. Ucuz, konforlu ve muhteşem bir tatil keyfi sunmaktadır Bandırma. Bandırma zamanla çok güzel binalara sahip olmuş; mimari eserler yapılmış ama onların kıymetini bilememişiz.
Bandırma’nın Önemli Mimari Yapıtları:
Haydar Çavuş Camii, Son Kurşun Anıtı, Haydar Çavuş Çeşmesi, Tarihi Öğretmenevi, Yeni Kütüphane Binası, Eski Gar Binası, Hükümet Konağı, Ulu Cami. bunlardan bazıları. Arkeoloji Müzesinde, Pers eyaleti olduğu zamanlarda şehir merkezi olan Daskyleion'da (Ergili) yapılan kazılarda bulunan eserler sergileniyor.
Biliyorsunuz, Türkiye Cumhuriye’ti başlangıçta “I. Ulusal Mimari” ve “2.Ulusal Mimari” akımlarının etkisi altında kalmıştır.
1.Ulusal Mimari’nin etkisinde yurdun bir çok kentinde örnek binalar yapılmıştır. Bunlardan bazı güzel örnekler Bandırma’da da vardır. Ve bunlar önünde şapka çıkarılacak kadar güzel binalardır. Şimdi bunlardan bazılarını görelim.
1. Eski Dekanlık Binası:
Bu bina bazı kaynaklarda eski “Bandırma Oteli” diye geçer. Sonra bina elden ele geçmiş. Bir ara buraya kurulan Fakülte’nin Hazırlık Okulu olarak kullanılmış. Şimdi “Özel İdare”nin elinde; boş; harabe halinde, görkeminden bir şey kaybetmemiş, düşmüş ama asaletinden bir şey yitirmemiş bir yapıt halindedir. Giderseniz, önünde saygı ile durunuz ve şapkanızı çıkarınız. Çünkü Türkiye’böyle eserlerin kıymetini bilmiyor ve durmadan harcıyor.
Cumhuriyetten önce yapılan bina, Duyun-i Umumiye binası olarak inşa edilmiş. Yunanlılar tarafından yakıldıktan sonra, 1924 yılında yeniden otel olarak inşa edilen bina, 2. Dünya savaşı sırasında hastane olarak kullanılmış. Yıllar içinde yeniden otel olan bina, restore edilerek, sergi ve toplantılara ev sahipliği yapmış ve vakıf binası olarak hizmet vermiş. Üniversitenin kurulmasıyla Dekanlık binası olarak görev yapan binanın, kent müzesi yapılması için çalışmalara başlanmıştı. Kent Müzesi bugün farklı bir yerdedir.
“Bandırma Sanayici ve İşadamları Derneği’nin(BANSİAD) aylık toplantısında konuşup, projeleri ve Bandırma’nın geleceğiyle ilgili düşüncelerini dile getiren Belediye Başkanı Dursun Mirza, en çok alkışı nerede aldı, biliyor musunuz? “Polis evi” olarak düşünülen, Cumhuriyet Caddesi’ndeki eski tarihi dekanlık binasının, Bandırma’nın kültür ve sanat etkinlikleri için tahsis edilmesi gerektiğini belirtip, bu konuda çaba harcayacaklarını söylediğinde…İş adamları, Mirza’ya bu konuda büyük destek verdiklerini gösterdiler. Mirza’nın düşüncesine aynen katılıyoruz” (yenierdekgazetesi)
Yeni Belediye Başkanı Dursun mirza’dan sözünü tutmasını ve bu binayı, büyük güzel bir “Kültür Evi” olarak değerlendirmek için gerekeni yapmasını istiyoruz ve bekliyoruz.
2.Nikah Dairesi:
Bandırma’da bulunan az sayıdaki tarihi binalardan biri, Bandırma denilince akla ilk gelen binalardan “eski iskele binası” olarak anılan binadır. Binanın yapımına 1925 yılında başlanmıştır. Cumhuriyet sonrası, ülkenin yeniden inşa edilmesi kapsamında Bayındırlık Bakanlığı tarafından başlatılan bir çalışma dahilinde Bandırma’ya da bir iskele binası yapılması kararlaştırılmıştır. Çoğunluğu büyük kentlerde olmak üzere, ülke genelinde inşa edilmiş olan 1350 civarında yapıdan biridir.
Eski, iskele binası, “Mili Mimari Akımı"na tipik bir örnek teşkil etmektedir. Kubbeler, orijinal sivri kemerler, tonozlar, büyük saçaklı çatılar, Selçuklu tarzı korniş ve çini kaplamalar, "Milli Mimari Akımı"nın tipik ögeleridir. Seçmeci bir anlayışla bir araya getirilmişlerdir.
Binanın yapımı için önce deniz doldurulmuş, sonra da temelleri atılmıştır. Bina 1926 yılında tamamlanmıştır. İlk halinde binada kubbeler mevcutken, şiddetli bir fırtına ile birlikte uçan kubbeler bir daha yerine konulmayıp, şimdi yerlerinde kiremit kaplama vardır.
Bina, günümüze gelene kadar; belediye binası, kahvehane, lokanta, banka şubesi, çeşitli dükkanlar, astsubay gazinosu ve en son olarak da Belediye yardımlaşma ve dayanışma derneği olarak kullanılmıştır. Halihazırda restorasyonu devam etmekte olup, bu restorasyon çalışması sonrasında binanın nikah salonu ve belediye meclis salonu olarak kullanılacağı ifade edilmektedir. (ersoyaydoğan)
Su. Nikaktan nikaha kapısı açılan, onun dışında hiçbir misafirin göremediği yeri güzel bir “Kafe”, “Gazino” , lokanta ve dinlenme merkezi yapamaz mıyız?
Son derece güzel bir manzarası olan bu yerde , turistleri, konukları ağırlayamaz mıyız? İstanbul’da Kadıköy’de Beşiktaş İskelesi’nin üzerindeki Mekan’ı düşünün… Burası oraya beş basar. Niye halka açmaktan korkuyoruz ki… Meyhane yapmayalım ama, nezih bir Oturma, dinlenme mekanı yapabiliriz. Hadi…
3. Eski Askerlik Şubesi Binası
1901 yılında yapımına başlanan bina, Redif Kışlası Karargahı olarak yapılmış. Zaman içinde hastane, sonrasında da uzun yıllar Bandırma Askerlik Şubesi olarak kullanılmış. Dedem Binbaşı Ali Bey burada Şube Reisi olarak görev almış.
1996 yılından bu yana da Balıkesir Üniversitesi'ne bağlı Sağlık MYO olarak kullanılıyor.
Bu sözünü ettiğimiz binalar, Bandırma’ya gelince gezilip görülecek, resimleri çekilecek yerlerdir. Anıt binalardır. Bunlar gibi nice anıt binalar harcandı. Eski Polis Karakolu elden gitti; Postane yıkıldı yapıldı ama eski postahane değil… Daha nice güzel binalar gün gün elden çıkıyorlar.
Hiç olmazsa elde kalan bir kısmını gerçekten değerlendirsek; korusak ve bizim malımız yapsak, ne olur…
Ama her birisini elden çıkarmak için elden geleni yapıyoruz.. Biraz onaralım, bu güzelliklere güzellik katalım. Onlar bunun karşılığını merak etmeyin vereceklerdir. Yeter ki siz isteyin.
Dr.Erdal Ceyhan.Bandırma