30 NİSAN TÜRKİYE VE DÜNYADA ÖNE ÇIKAN GELİŞMELER
Bölgede ve Dünyada Öne Çıkanlar
Kovid-19
30 Nisan 2020 saat 20.00 itibariyle, dünya genelinde Kovid-19 kaynaklı hayatını kaybedenlerin sayısı 230 bin 236, toplam vaka sayısı 3 milyon 256 bin 719 ve iyileşenlerin sayısı ise 1 milyon 28 bin 563 şeklindedir.
ABD'de Kovid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı son 24 saatte 2 bin 637 artarak 61 bin 5'e yükseldi
. Hollanda'da Kovid-19 salgınında son 24 saatte hayatını kaybedenlerin sayısı 84 artarak 4 bin 795'e ulaştı. Kovid-19 görülen kişi sayısı ise 514 artarak 39 bin 316'ya çıktı.
Belçika'da Kovid-19 salgınında vaka sayısı son 24 saatte 660 artarak 48 bin 519 'a ulaştı.
İspanya'da Kovid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı son 24 saatte 268 artarak 24 bin 543'e çıktı. Toplam vaka sayısı ise son 24 saatte 816 artışla 213 bin 435'e çıktı.
İran'da Kovid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı son 24 saatte 71 artarak 6 bin 28'e yükseldi.
Rusya'da, Kovid-19 vaka sayısı 106 bin 498'e, ölenlerin sayısı 1073'e ulaştı.
Tacikistan'da ilk kez Kovid-19 vakası tespit edildi, 15 kişi hastaneye kaldırıldı.
Maldivler ‘de Kovid-19 nedeniyle ilk ölüm gerçekleşti.
Türkiye
30 Nisan 2020 saat 20.00 itibariyle Türkiye’de Kovid-19 nedeniyle son 24 saatte 2.615 pozitif vaka tespit edildi, toplam vaka sayısı 120.204’e ulaştı. Bugün yapılan test sayısı 42.004 olarak gerçekleşirken, toplam test sayısı 1.033.617’ye ulaştı. Bugün vefat eden vatandaşlarımızın sayısı 93 olurken, toplam vefat sayısı 3.174 olmuştur. İyileşen vatandaşlarımızın sayısı son 24 saatte 4.846 olurken, toplam iyileşen sayısı 48.886’ya ulaştı.
HSK Genel Kurulu, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) tedbirleri kapsamında, tutuklu ve acil işler, dava zaman aşımı yakın işler ile ivedi sayılacak diğer iş ve işlemler haricindeki davaları 15 Haziran'a kadar erteledi.
Suudi Arabistan'daki 168 Türk vatandaşı, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) önlemleri kapsamında Türkiye'ye getirildi.
Muğla'nın Ula ilçesinde 4,3 büyüklüğünde deprem meydana geldi.
Elazığ'ın Sivrice ilçesinde 4,2 büyüklüğünde deprem meydana geldi.
50'ye yakın üniversite, kurum ve sivil toplum kuruluşunun internet ortamında bir araya gelerek oluşturduğu "Türkiye Covid-19 Ortak Akıl Platformu" çalışmalarına başladı.
TİKA, yeni tip koronavirüsle (Kovid-19) mücadele kapsamında Bangladeş'in Cox Bazar bölgesindeki Arakanlı Müslümanlara hijyen malzemelerinden oluşan 5 bin yardım kolisi dağıttı. Terörle Mücadele Terör örgütü YPG/PKK'nın Afrin ilçe merkezinde bomba yüklü yakıt tankeriyle düzenlediği saldırının failleri gözaltına alındı.
Suriye
İdlib'deki M4 kara yolunda 7. Türk-Rus birleşik kara devriyesi tamamlandı.
Avrupa
Almanya'da Hizbullah’ın siyasi kanadının faaliyetlerde bulunması yasaklandı.
Ekonomi
ABD'de işsizlik maaşı başvuruları Kovid-19 etkisiyle son 6 haftada 30 milyonu aştı.
İtalya'da ekonomi, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının etkisiyle yılın ilk çeyreğinde yüzde 4,7 daralarak 1995'ten bu yana en keskin küçülmeyi kaydetti.
İspanya ekonomisi Kovid-19'un etkisiyle, 1970 yılından sonra yaşanan en büyük düşüşle yılın ilk çeyreğinde yüzde 5,2 daraldı.
Fransa ekonomisi, yeni tip koronavirüs salgınının etkisiyle yılın ilk çeyreğinde yüzde 5,8 daralarak, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana en keskin küçülmeyi kaydetti.
Diğer
Almanya’da, Türk ilaç şirketi BioNTech, Pfizer ortaklığında potansiyel Kovid-19 aşısı için klinik denemelere başladı.
İran'da Güney Horasan'ın ardından 6 eyalette daha çekirge istilası görüldü.
5 GÜNDEM BİLGİLENDİRME RAPORU
30 Nisan 2020 - AKŞAM 2. Ulusal Makamlardan Resmî Açıklamalar
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan (Gürcistan "Diplomat" dergisinde yayınlanan makalesi) :
o "TANAP, Türkiye, Azerbaycan ve Gürcistan'ın karşılıklı güvene dayalı ilişkilerinin somut bir örneği, ülkelerimiz arasındaki köklü dostluğun bir sembolüdür. Hazar bölgesi doğal gazının Gürcistan ve Türkiye üzerinden Avrupa'ya ulaştırılmasını amaçlayan Güney Gaz Koridoru'nun ana omurgasını TANAP oluşturmaktadır. Böylelikle, yaklaşık 3 bin 500 kilometre uzunluğundaki bu koridorun en önemli parçasını teşkil etmektedir."
o "Azerbaycan ve Gürcistan ile yapılan iş birliği sayesinde önce Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı hayata geçirilmiş ve 2006 yılında işletmeye alınmıştır. Sonrasında Azerbaycan'ın Şahdeniz Sahası'nda üretilecek doğal gazın Gürcistan'a ve Türkiye'ye arzı için Bakü-Tiflis- Erzurum Doğal Gaz Boru Hattı hayata geçirilerek 2007 yılında işletmeye alınmıştır. Bu üçlü iş birliğinin geliştirilmesi yönündeki irade TANAP'ı hayata geçirmiştir. TANAP'a ilişkin ilk adımlar 25 Ekim 2011 tarihinde Türkiye ve Azerbaycan arasında imzalanan Hükümetlerarası Anlaşma ile atılmıştır. Devamında yürütülen müzakereler neticesinde hem Gürcistan'ın hem de Azerbaycan'ın Şahdeniz Sahası ortaklarının destekleri sayesinde 26 Haziran 2012 tarihinde TANAP'ın Hükümetlerarası Anlaşması ve Ev Sahibi Hükümet Anlaşması imzalanmıştır. 2013 yılının Aralık ayında Şahdeniz Sahası ortaklarının Faz 2 projesine yönelik almış olduğu nihai yatırım kararı sonrasında, Azerbaycan ve Gürcistan üzerinden Türkiye'ye uzanan Bakü-Tiflis-Erzurum Doğal Gaz Boru Hattı'nın genişletilmesine ve TANAP'ın inşasına ilişkin çalışmalar hız kazanmıştır. 17 Mart 2015 tarihinde temeli atılan TANAP, üç yıl gibi kısa bir sürede inşa edilerek 12 Haziran 2018 tarihinde Türkiye'ye gaz taşımaya başlamıştır. Ayrıca 30 Kasım 2019 tarihinde gerçekleştirilen törenle TANAP'ın Avrupa bağlantısının açılışı yapılmıştır."
o "Türkiye, Şahdeniz Faz 2 Projesi, Bakü-Tiflis-Erzurum Doğal Gaz Boru Hattı Genişleme Projesi, TANAP ve TAP'tan oluşan yaklaşık 45 milyar dolarlık değer zincirinde anahtar bir konuma sahiptir. Yaklaşık 6,5 milyar dolar yatırımla hayata geçirilen TANAP'ta Türk boru üreticileri ve inşaat müteahhitleri önemli bir rol üstlenmiştir. GürcistanTürkiye sınırından başlayarak 20 il, 67 ilçe ve 600 köyden geçen TANAP, yıllık 16 milyar metreküp doğal gaz taşıma kapasitesi ile Türkiye'nin ve Avrupa'nın enerji arz güvenliğine önemli katkı sağlayacaktır. 2019 sonu itibarıyla Türkiye, toplam 3,7 milyar metreküp doğalgazı TANAP üzerinden almış bulunmaktadır. Bu miktar tedricen artarak yıllık 6 milyar metreküpe ulaşacak ve Trans Adriyatik Gaz Boru Hattı'nın 2020 yılında tamamlanmasıyla Avrupa'ya 10 milyar metreküp doğal gaz arz edilecektir."
o "Dünyanın en büyük 18. doğal gaz pazarı olmasının yanı sıra ikinci en büyük pazarı olan Avrupa'ya komşu bir konumdadır. Bu bağlamda TANAP, Azerbaycan'daki diğer doğal gaz sahaları ile diğer Hazar kaynakları ve bölge ülkelerinde üretilecek doğal gazın Türkiye'ye ve Avrupa'ya ulaştırılması için önemli bir potansiyele sahiptir. TANAP'ın enerji arz güvenliğine yaptığı katkının ötesinde, artan nüfus ve büyüyen ekonomiler nedeniyle bugün ciddi bir küresel mesele haline gelen enerjinin bölgesel barışa katkısını da gözler önüne sermektedir. Bugün dünya enerji haritası değişmekte, yeni aktörler ve yeni iş birliği modelleri ortaya çıkmaktadır. Geçtiğimiz iki asra baktığımızda enerji kaynaklarının kontrolü için büyük savaşlar verildiğini görüyoruz.
6 GÜNDEM BİLGİLENDİRME RAPORU 30 Nisan 2020 - AKŞAM
Özellikle Türkiye ve Gürcistan'ın içerisinde bulunduğu coğrafyaya önemli etkileri olmuştur. Her ne kadar hidrokarbon kaynakları açısından zengin ülkeler olmasa da her iki ülke de bu etkileri hissetmiştir. Bu açıdan bakıldığında TANAP, bazı aktörlerin enerji kaynakları üzerinden çıkardığı çatışma ortamına barış ve iş birliği ile verilen en güzel cevaptır. Türkiye ve Gürcistan, enerji üreten ve tüketen ülkelerin kavşağındaki coğrafi konumunu çatışma ortamını körüklemek için değil, barış ve iş birliği ortamını geliştirmek için kullanmıştır. Bölgedeki gerilimin ve istikrarsızlığın her geçen gün arttığı bir dönemde enerji kaynaklarını insanlığın hizmetine sunmak için gerekli gayreti göstererek tüm dünyaya örnek olmuştur."
o "TANAP enerjinin İpek Yolu'dur. Güçlü ve sürdürülebilir ekonomisi, barışı hedefleyen dış politikası ve istikrarlı yönetim anlayışının yanı sıra bulunduğu coğrafya itibariyle zengin doğal gaz ve petrol rezervlerine komşu olan Türkiye, bugüne kadar kaynak ülkeler ile tüketici piyasalar arasında güvenli bir köprü vazifesi görmüştür ve görmeye devam edecektir."
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca:
o “Test sayısında 1 milyonu geçtik. Vaka sayısında artış öngörülebilir seyirde. Solunum desteğine ve yoğun bakıma ihtiyaç duyan hasta sayısında düşüş, iyileşen hasta sayısında ise artış devam ediyor. Bu noktaya gelmek kolay olmadı. Tedbirde ısrarcı olalım.”
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu:
o "Kahraman jandarmamız iki günde, Kars Kağızman'da yaptığı operasyonda PKK'lı 7 teröristi etkisiz hale getirerek Çemçe Grubunu tamamen yok etmiştir. Allah kahramanlarımızı muhafaza etsin."
Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Muharrem Kasapoğlu:
o "Sayın Cumhurbaşkanımızın talimatları, Sağlık Bakanımızın ve Bilim Kurulunun çalışmalarıyla, devlet ve millet olarak Kovid-19'a karşı ortak bir mücadele sürdürüyoruz. Güçlü bir devlet olmanın avantajlarını yaşıyoruz. Dışişleri Bakanlığımızın koordinesinde dünyanın dört bir yanından gelen vatandaşlarımız İçişleri Bakanlığımızın da katkılarıyla Bakanlığımızın yurtlarında misafir ediliyor. Şu ana kadar 76 ildeki bakanlık yurtlarımızda, halen yurt dışından gelen 29 bin 284 vatandaşımıza ev sahipliği yapılıyor." o “Şu zamana kadar 34 bin 452 vatandaşımız karantina sürecini tamamlayarak evlerine uğurlandı.”
o "Bir başka gurur ve sevinç kaynağımız da yurtlarımızda kalan vatandaşlarımızdan aldığımız geri dönüşler… Vatandaşlarımızın dile getirdiği memnuniyet mesajları, bizlere ayrı bir heyecan, ayrı bir güç veriyor. İnşallah bu süreci atlattığımızda, misafirlerimizi sıhhat ve afiyetle uğurladıktan sonra, yeniden gerçek sahiplerine yani öğrencilerimize en hijyen koşullarda, en güzel şekliyle yurtlarını, yuvalarını tekrar emanet edeceğiz."
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu: o "Söz konusu durum nedeniyle vatandaşlarımız hem izin alma hem de otobüslerin belli oranda dolmasını beklemeleri nedeniyle terminallerde sabahlamak zorunda kalmaya başladı. Bu durumun vatandaşların lehine düzeltilmesi amacıyla Bakanlığımıza bağlı Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğü tarafından Karayolu Taşıma
7 GÜNDEM BİLGİLENDİRME RAPORU 30 Nisan 2020 - AKŞAM
Yönetmeliği'nde sektöre yönelik geçici bazı düzenlemeler yaptık. Kara yoluyla yolcu terminal işletmecileri için yüzde 50 indirimli tavan ücret tarifesini uygulamaya koyduk. Bu indirimle tarifeli yolcu taşımacılığı yapan firmalar için tavan ücret tarifesi belirlenmiş oldu. Bu sayede firmaların düzenleyeceği sefer sayısını da artırmalarına vesile oluyoruz."
o "İdare olarak bu süreçten yarar sağlamaya çalışan merdiven altı firma ve kişilere gereken yaptırımları uyguladık. Böyle bu süreçte kimse vatandaşlarımız üzerinden haksız kazanç elde edemez. Yaptığımız düzenlemeyle de kara yoluyla yurt içi tarifeli yolcu taşımacılığı faaliyetlerine ilişkin taban ve tavan ücret tarifesini belirleyerek vatandaşlarımıza fahiş fiyatlar uygulanmasına son verdik."
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın: o “Cumhurbaşkanımızın talimatıyla Filistin’e gidecek tıbbi malzemeler bu akşam yola çıkıyor. Maske, tulum, tanı kiti, dezenfektan vd. malzemeler Batı Şeria ve Gazze’deki Filistinli kardeşlerimize dağıtılacak. Türkiye kara gün dostudur. İlkemiz: İnsanlık ölmesin ki insanlar ölmesin.”
Milli Savunma Bakanlığı: o “Huzur ve güvenliğin teminatı Komandolarımız, Barış Pınarı bölgesine sızma girişiminde bulunan 4 PKK/YPG’li teröristi başarılı bir operasyon ile etkisiz hale getirildi.”
o “Cumhurbaşkanımız Sn. Erdoğan’ın talimatlarıyla hazırlanan ve #COVID19 ile mücadelede kullanılacak olan tıbbi yardım malzemelerini taşıyan TSK’ya ait A400M tipi uçağımız Güney Afrika Cumhuriyeti’ne ulaştı.”
o “TCG SALİHREİS Fırkateynimiz ve görevli helikopterimiz, dün akşam İyon Denizi’ne düşerek kaybolan Kanada’ya ait FREDERICTON Fırkateyni’nin helikopterini ve mürettebatını arama-kurtarma çalışmalarını sürdürüyor.”
İçişleri Bakanlığı: o “İç güvenlik operasyonları kapsamında, Kağızman ilçesi kırsalında İl Jandarma Komutanlığı komando birliklerince dün başlatılan operasyon tamamlandı. Operasyonda, 3 terörist daha etkisiz hale getirilmiş olup, son iki günde bölgede etkisiz hale getirilen terörist sayısı 7'ye yükselmiştir. Teröristlerle, 3 M-16, bir kalaşnikof marka piyade tüfeği, bir Bixi, bir Dragunov (kanas) keskin nişancı tüfeği, 2 tabanca, çok sayıda mühimmat ve yaşam malzemesi ele geçirilmiştir. İl Jandarma Komutanlığınca bölgede devam eden operasyonlar tamamlanmıştır. Kasım 2019 tarihinde aynı bölgede etkisiz hale getirilen 3 teröristle birlikte Kars'ın Kağızman kırsalında faaliyet yürüten bölücü terör örgütü PKK'nın sözde Çemçe Grubu imha edilmiştir. Allah kahramanlarımızı muhafaza etsin"
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı: o “Bakan Adil Karaismailoğlu, video konferansla Türk Konseyi Üyeleri ve Gözlemci Devletleri Ulaştırma Bakanları Konsey Toplantısı'na katıldı. Azerbaycan, Kırgızistan, Özbekistan, Kazakistan ve Türkmenistan ulaştırma bakanlarının bulunduğu toplantıda, salgınının getirdiği sorunlar çerçevesinde, ülkeler arasındaki ulaştırma operasyonlarının mevcut durumu görüşüldü. Salgında gıda ürünleri, ilaçlar ve tıbbi cihazlar gibi temel malların engelsiz akışını ve Hazar Geçişli Koridor boyunca tedarik zincirinin kesintisiz işleyişini sağlamak için benimsenmesi gereken önlemler de ele alındı. Bu dönem ortaya çıkan sorunları hızla çözmek ve ulaştırma ve lojistiği etkin bir şekilde koordine etmek için bakanlıklar arasında "görev gücü" oluşturulması görüşüldü. Toplantıda gıda, tıbbi ürünler ve diğer temel malların taşınması için "yeşil koridor" kurulması önerisi getirildi. Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu Hattı'nın daha yoğun kullanılmasının gerekliliği ortaya konulurken, öneri kapsamında uzaktan bildirim sisteminin kurulması ve prosedürlerinin basitleştirilmesi görüşüldü. Ayrıca Hazar Geçişli koridorda temassız dış ticaret ve çok modlu ulaşım sistemlerinin geliştirilmesi noktasında da mutabakata varılırken Bakü-Tiflis–Kars-Demiryolu başta olmak üzere Taşkent'ten başlayarak Karakalpakya-Aktau-Bakü-Tiflis-Kars-İstanbul çok modlu ulaşım koridorunun daha da aktif hale gelmesi gerektiğinin altı çizildi.”
Uluslararası Resmî Açıklamalar ABD Savunma Bakanlığı Avrupa ve NATO Politikalarından Sorumlu Müsteşar Yardımcısı Michael Ryan, yeni tip corona virüs (Covid-19) salgını ile mücadele kapsamında ABD'ye gönderdiği tıbbi yardımlardan dolayı Türkiye'ye teşekkür etti. Ryan, "Türkiye'ye ABD'ye yaptığı yardım ve Kovid-19 ile mücadelede NATO içerisinde gösterdiği örnek liderlikten dolayı müteşekkiriz." açıklamasında bulundu. Türk ve Amerikan yetkililerinin bir haftadır bu yardımı koordine ettiklerini belirten Ryan, "Türkiye'nin İtalya ve İspanya, İngiltere ve Balkanlar'a yaptığı yardım gibi ABD'ye yaptığı yardım da NATO koordinasyonu ile yapıldı." ifadesini kullandı. Ryan, Türkiye'nin desteğinin, ülkelerin zor zamanlarda birlikte çalışmasına örnek teşkil ettiğini belirtti. ABD'nin Avrupa Komutanlığı, Türkiye'nin Kovid-19 salgınından en çok etkilenen ülkelerden ABD'ye tıbbi yardımlarını taşıyan ikinci askeri kargo uçağının Ankara'dan havalanmasının ardından teşekkür mesajı yayımladı. ABD'nin Avrupa Komutanlığının Twitter hesabından yapılan paylaşımda, "NATO müttefikimize teşekkür ediyoruz. Birlikte daha güçlüyüz." ifadesi kullanıldı.
Avrupa Parlamentosu Türkiye Raportörü Nacho Sanchez Amor, AK Parti Brüksel Temsilcisi Ruhi Açıkgöz'e hitaben yazdığı mektupta, bu zor zamanlarda Türk insanlarıyla dayanışma içerisinde olduğunu ve gerek yetkililere gerekse Kovid-19'un yayılmasını engellemek için farklı seviyelerde savaşanlara en iyi dileklerini sundu. Salgın nedeniyle hayatını kaybeden Türk vatandaşları için başsağlığı dileyen Sanchez, "Bu zor zamanlarda hepimiz aynı taraftayız ve mektubunuzda haklı olarak bahsettiğiniz gibi, uluslararası iş birliği ve dayanışma artık her zamankinden daha önemli. Birlikte harekete geçmeliyiz ve bu konuda kimse kendi başına başarılı olamaz. Bu bağlamda, İspanya dahil olmak üzere AB’nin birçok ülkesine ve dünya çapında diğer bölgelere yardım teslim eden Türkiye'ye minnettar olduğumu ifade etmek istiyorum." ifadesini kullandı. Sanchez, AB ile Türkiye arasında karşılıklı anlayışı ve salgınla mücadele için tüm çabaları artırmanın yanı sıra sosyoekonomik etkileri hafifletmek için iş birliğini sürdürmeye hazır olduğunu vurguladı. Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri, Birleşmiş Milletler (BM) nezdinde meşru Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin (UMH) Türkiye ile imzaladığı askeri işbirliği anlaşmasının ardından daha güçlü hale geldiğini söyledi. Mişri, “Türkiye ile imzalanan işbirliği anlaşmasının ardından Libya hükümeti güçlenirken içeride de çok daha iyi organizasyon ve kenetlenme sağladı.” ifadelerini kullandı. Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) yetkililerinin, ülkenin doğusundaki gayrimeşru silahlı güçlerin lideri Halife Hafter’e paralı asker getirmek için Sudan’ın başkenti Hartum’u ziyaret etmeleri ile ilgili soruya Mişri, şöyle cevap verdi: “Hafter ülkenin doğusunda güç kaybetmeye başladı. Bu nedenle Hafter’i destekleyen ülkeler Libya dışından daha fazla paralı asker getirmeye çalışıyor. BAE Libya’da hacminden ve gereğinden fazla etkin olmaya başladı. BAE Libya’daki faaliyetlerini Muhammed Dahlan’ın başkanlığındaki Özel Operasyon Odası aracılığı ile yürütüyor. Libya hükümeti silahlı güçleri artık savunmadan çıkıp 10 GÜNDEM BİLGİLENDİRME RAPORU 30 Nisan 2020 - AKŞAM operasyonlar düzenleyebilecek güç ve kabiliyete kavuştu. Hafter’in paralı askerlerinden korkmuyoruz. Onları ülkelerine tabutların içinde göndereceğiz.”
Türk Konseyi’nden yapılan açıklamaya göre, Türk Konseyi Genel Sekreteri Baghdad Amreyev, Türkiye Cumhuriyeti Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, Azerbaycan Ulaştırma, İletişim ve Yüksek Teknolojiler Bakanı Ramin Guluzade, Kırgızistan Ulaştırma ve Yol Bakanı Janat Beyşenov, Özbekistan Ulaştırma Bakanı Elyor Ganiev, Kazakistan Sanayi ve Altyapı Geliştirme Bakan Yardımcısı Berik Kamaliyev ve Macaristan İnovasyon ve Teknoloji Bakanlığı Ulaştırma Politikalarından Sorumlu Devlet Sekreteri Laszla Mosoczi katılımıyla video konferans toplantısı düzenlendi. Küresel pandemiyle mücadele gündemiyle 10 Nisan'da düzenlenen "Türk Konseyi Devlet Başkanları Zirvesi"nde alınan kararların takibini gerçekleştirmek üzere yapılan toplantıda, üye ülkeler arasında salgınla mücadelede iş birliğini güçlendirme ve ortak tedbirler alınması konusunda mutabakata varıldı. Bakanlar, küresel salgının bölge ülkelerinin ekonomileri üzerinde yarattığı olumsuz etkileri gidermek amacıyla, üye ülkeleri birbirine bağlayan Trans-Hazar Doğu-Batı Uluslararası Taşımacılık Koridoru'ndaki ulaşımın kolaylaştırılması ve hızlandırılması yolunda atılacak adımlara ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Salgınla mücadelede ilgili ulusal makamların aldığı tüm önlemleri gözden geçiren bakanlar, kısıtlamalar nedeniyle ulaştırma operasyonlarını kesintisiz sürdürebilmek için ortak temas ve çabaları artırma kararı aldı. Üye ülkeler arasındaki taşımacılık kotaları, geçiş belgeleri, transit geçiş ücretleri ve sürücü vizeleri konularında kolaylık sağlanması üzerinde mutabık kalan bakanlar, Hazar Denizi'nde RoRo hatlarındaki ücretlerde indirim yapılması, ihtiyaç duyulan ek geçiş belgelerinin temini ve mütekabiliyet çerçevesinde geçiş ücretlerinin kaldırılması konularını da görüştü. Toplantıda ayrıca, salgın sırasında nakliye ve lojistiği etkin bir şekilde koordine etmek, insani yardımların, temel tüketim mallarının, ilaçların ve tıbbi ekipmanların teslimatı için yük araçlarının sınırlardan veya kontrol noktalarından geçişini kolaylaştırmak ve bu alanda ortaya çıkabilecek sorunlara hızlı çözümler üretmek amacıyla tarafların Ulaştırma ve Ticaret Bakanlıkları ile Gümrük İdarelerinin katılımıyla bir Görev Gücü oluşturulmasına karar verildi. Taşımacılık sürelerini azaltmak ve idari engelleri aşmak amacıyla üye ülkeler arasında malların hızlı hareket edebileceği bir Yeşil Koridor oluşturulması hususunda anlaşan bakanlar, 2019 tarihli Türk Konseyi Bakü Zirvesi'nde devlet başkanları tarafından talimatı verilen, üye ülkeler arasında çok modlu taşımacılığa imkan verecek Uluslararası Kombine Yük Taşımacılığı Anlaşması'nı kısa sürede hayata geçirme konusunda mutabık kaldı.
Uluslararası Medya Yansımaları İngiltere Financial Times: Türkiye’nin askeri bir kargo uçağı bu hafta ABD topraklarına iniş yaptı. Uçak, içinde 500 bin maskenin de yer aldığı koruyucu tıbbi ekipman taşıyordu. Bu sevkiyat, Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, yabancı ülkelere tıbbi ekipman yardımının şimdilik sonuncusuydu. Türkiye, salgının başlangıcından bu yana İngiltere, Çin, Pakistan, İsrail ve Filistin dahil olmak üzere aralarında Balkan ve Afrika ülkelerinin de yer aldığı 55 ülkeye yardım gönderdi. Böylece hem gelişmiş ülkelerin bocaladığı bir kriz sürecini Türkiye’nin başarıyla yürüttüğünü vatandaşa göstermek hem de bilhassa Batı başta olmak üzere dış ilişkileri güçlendirmeye ve gerginlikleri yumuşatmaya dair bir diplomasi yürütmek amaçlanıyor. Türkiye’nin yardımları, ülkeler tarafından memnuniyetle karşılanıyor. Madrid’deki Elcano Royal Institute’tan uzman İlke Toygur, Türkiye’nin yardımını İspanyolların “önemli bir jest” olarak gördüğünü belirterek “Ülke kanallarında üzerinde Türk bayrağı olan kolileri hepimiz gördük. Twitter’da da bu gündem oldu. Bu durum, hem siyasi isimler arasında hem de kamuoyunda ülkenin imajının iyileşmesine yardımcı olabilir.” diyor. Erdoğan’ın 17 yıllık iktidarında ciddi yatırım yapılan sağlık sistemi, şimdiye kadar kriz karşısında oldukça iyi dayanıyor gibi gözüküyor. 110 bin vakada 3 bine yakın ölüm, çoğu Avrupa ülkesine kıyasla oldukça düşük bir oran. Her hafta milyonlarca maske ve önlük üreten ülkenin tekstil sektörü ve fabrikaları sayesinde de Erdoğan hem bu diplomatik yardımlarını yapıyor hem de ülke içinde bedava maske dağıtılıyor. Reuters: AB Terörle Mücadele Şefi Koronavirüs salgınının Avrupa’da aşırı sağ ve solda taşkınlıkları beslediğini, DEAŞ ve diğer militanlara tekrar nüfuz sağlamaları için imkân sağladığı uyarısında bulundu. Gilles de Kerchove önceliğin sağlık ve Covid-19’dan kaynaklı ekonomik etkiler olması gerektiğini ancak hükümetlerin güvenlik konusunu da göz ardı etmemesi gerektiğini söyledi. Kerchove Reuters’a yaptığı açıklamada kısa bir süre sonra üye ülkelere, aşırı sağcı örgütlerin destekçilerini dışarı çıkıp “düşmanları” enfekte etmeye çağıran mesajlar gönderdiğine dair raporların da yer aldığı bir çalışma göndereceğini söyledi. Kerchove, çarşamba günü telefon ile verdiği mülakatta “Virüsün hassas ülkeler üzerinde etkisi söz konusu ve DEAŞ’a nefes alma imkanı tanıyor. (…) Endişe etmek için ciddi sebepler söz konusu. (…) Virüsün ekonomi, toplum ve sağlık konusundaki neticeleri için harcanacak büyük miktarda para bunun güvenlik pahasına yapılması riskini doğuruyor. Bir kriz sona ererken bir başkasının baş göstermesine mani olmalıyız. ” dedi. Kerchove, 4Chan ve mesajlaşma uygulaması Telegram’ın da dahil olduğu internet sayfalarının, kriz dönemlerinde genellikle günah keçisi olan ve şimdi de yanlış biçimde salgın nedeniyle suçlanan Yahudiler, Müslümanlar, mülteciler ve diğerlerine karşı nefret propagandası için kullanıldığı aşırı sağ etkinliklerde bir artış olduğunu söyledi.
Almanya Frankfurter Rundschau: Önce Rus kariyer diplomatı Alexandr Aksenenok gibi şahıslardan münferit sesler duyuldu. Kısa bir süre önce ilk kez oligark ve Putin’in arkadaşı Yevgeny Prigoshin'e ait popüler medya platformu RIA FAN, -birçoğu daha sonra silinse de- Suriye diktatörü Beşar Esad’a çok sayıda makalede açıkça mesafe koydu. Eleştiriler, Esad’ın Suriye'deki yaygın yolsuzluğu durduramayacak ve ülkeyi ayağa kaldıramayacak kadar “zayıf” ve “aciz” olduğu yönündeydi. Buna, Rus “Geleneksel Değerleri Koruma Vakfı” tarafından rejimin hüküm sürdüğü bölgelerdeki 1.000 Suriyeli ile yapılan bir anket eklendi. Ankete göre katılımcıların sadece yüzde 31,4'ü Esad'a olumlu yaklaşıyor ve 2021 cumhurbaşkanlığı seçiminde ona oy verecek. Yüzde 71,3'ü yolsuzluğu en büyük sorun olarak görürken, yüzde 78,6'sı acilen reformlara ihtiyaç olduğunu düşünüyor. Nisan ayı başlarında yapılan bu telefon anketinin gerçekten bu şekilde gerçekleşip gerçekleşmediğine dair şüpheler olsa da Putin'e yakın bir medyada parlak sunumu, Kremlin'in Şam'daki rejimden duyduğu hayal kırıklığının arttığının bir belirtisi olabilir. Suriye'deki operasyon, muazzam miktarda para yutuyor. Ve iktidardaki yozlaşmış Esad klanı ile yola nasıl devam edileceği, Moskova için giderek daha kestirilmez bir hal alıyor. Ülke tamamen enkaza dönüşmüş durumda, nüfusun yüzde 80'i yoksulluk içinde yaşıyor, Korona, zaten acıyla kıvranan halka son darbeyi vurabilir. Rus yönetiminin bazı kesimlerinin, virüsün ardından dünyanın geri kalanı yıllar boyunca yıpranan ekonomilerini canlandırmakla meşgul olurken, kendilerinin Suriye iç savaşı kaosuyla yalnız başlarına kalacağından korktukları anlaşılıyor. Buna ek olarak, şu sıralar ham petrol fiyatları düşüyor ve bu gelirler Rusya devlet bütçesinin yüzde 40 ila 50'sini oluşturuyor. Moskova Maliye Bakanı şimdiden bu yıl 39 milyar dolarlık bir açık bekliyor. Bu da Putin'in yakında pahalıya mal olan Suriye’deki sadık savaş dostundan bıkabileceği ve gelecek yıl yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerine kadar Esad'ın yerine geçebilecek bir alternatif arayabileceği yönünde spekülasyonlara yol açıyor. Esad'ın babası Hafız el Esad döneminde Suriye'deki Rus temsilciliğinde çalışmış olan Büyükelçi Aksenenok, bir dizi eleştiriyi gündeme getirdi. Makalesi, yalnızca Kremlin'e eleştirel yaklaşan “Kommersant” gazetesinde değil, aynı zamanda Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un yönetim kurulunda olduğu “Rus Uluslararası İlişkiler Konseyi” nin (RIAC) bir İngilizce yayını olarak da yayımlandı. Eski diplomat, makalesinde "Gördüğümüz kadarıyla Şam, ileri görüşlü ve esnek tutum sergilemeye pek ilgi duymuyor. Suriye yönetimi bunun yerine askeri bir çözümü tercih etti ve ‘kaçınılmaz reformlara’ karşı çıktı.” ifadesini kullandı. Dolayısıyla Rus yazar Suriye'nin geleceğine ilişkin karanlık bir tablo çiziyor. Dünya Bankasına göre tüm evlerin yüzde 45'i, tüm hastanelerin yarısı ve okulların yüzde 40'ı yıkıldı. Savaş bittikten sonra en az 250 milyar dolar gerekiyor. Ne Suriye ne de yabancı bağışçıların böyle bir yükü kaldıramayacağını belirten yazar, rejimin "yolsuzluk ve kanunsuzluğa” haddini bildirmekte “isteksiz veya aciz” davrandığını yazdı. Aksenenok, bu nedenle büyük çapta ekonomik yeniden yapılanma projeleri için tüm koşulların eksik olduğuna inanıyor. Azerbaycan Hürriyet: ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, yeni tip koronavirüsle mücadele için yaptığı tıbbi ekipman yardımından dolayı Türkiye’ye teşekkür ederek, “Amerikan halkı dostluğunuz, ortaklığınız ve desteğiniz için size minnettar.” ifadelerini kullandı. Pompeo, Türkiye'nin ABD'ye gönderdiği tıbbi yardımları taşıyan askeri kargo uçağının başkent Washington yakınlarındaki Andrews Hava Üssüne indiği anlarda çekilen fotoğrafı Twitter hesabından paylaştı. ABD Dışişleri Bakanı Twitter mesajında, "Kriz zamanlarında NATO müttefikleri bir arada durmalıdır. Salgının en kötü vurduğu bölgelerde COVID-19 ile mücadelemize yardımcı olması amacıyla tıbbi kaynak ve koruyucu ekipman konusundaki cömert bağışı için Türkiye'ye teşekkür ediyoruz. Amerikan halkı dostluğunuz, ortaklığınız ve desteğiniz için size minnettar." ifadelerine yer verdi. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatı üzerine, ABD'ye gönderilen tıbbi yardım malzemelerini taşıyan Türk Silahlı Kuvvetlerine (TSK) ait askeri kargo uçağı, Türkiye saati ile 00.30 gibi Andrews Hava Üssüne inmişti. Kolilerde 500 bin maske, 400 bin önlük, 2 bin litre dezenfektan, 500 yüz koruyucu ve 400 N95 tipi maske ile 1.500 koruyucu gözlük olduğu bildirilmişti. Salgından en çok etkilenen ülke olan ABD'de 1 milyondan fazla kişiye COVID-19 teşhisi konulurken, 57 binden fazla kişi de virüs nedeniyle yaşamını yitirdi. İtalya Agenzia NOVA: Türkiye, ABD Uluslararası Dini Özgürlükler Komisyonunun raporunda yer alan ülkedeki din özgürlüğünün durumuna ilişkin imaları reddediyor. Bu yöndeki bilgi, Dışişleri Bakanlığının açıklamasına atıfta bulunan Anadolu Ajansı tarafından verildi. Söz konusu açıklamada, “Rapor geçmiş yıllarda olduğu gibi asılsız, kaynağı belirsiz ve müphem suçlamalar içermekte ve münferit olayları dini özgürlüklerin ihlali gibi göstermeye çalışmaktadır.” deniliyor. Rapor, Amerikan hükümetine, dini özgürlüklerin ağır ihlalinden sorumlu olduğu için veya sadece bunlara göz yumduğu için Türkiye’yi “özel olarak gözlemlenen” (yani “Özel Gözlem Listesine”) ülkelere dahil etmesini tavsiye ediyor. Bakanlık ayrıca Türkiye’nin dini azınlıkların korunmasına verdiği önemin altını çiziyor ve Amerikan komisyonunu, yabancı düşmanlığı, İslamofobi ve Batı’da din temelli ayrımcılık gibi olguların büyümesini gözardı etmekle suçluyor. Ankara ayrıca Fethullah Gülen’in “ABD’de yaşayan bir din adamı olarak “ tanımlanmasını da kınıyor ve bu şekilde Washington’un “Türk demokrasisine karşı yapılan hain darbe girişimini bilerek görmezden geldiğini” söylüyor. ANSAmed: Türk Cumhurbaşkanı’nın Sözcüsü İbrahim Kalın Twitter’da, “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talimatı üzerine COVID-19 için maske, tulum ve test içeren tıbbi malzemeler Batı Şeria ve Gazze’de dağıtılmak üzerek Filistin’e gönderilecek.” açıklamasını yaptı. Kalın ayrıca, “Türkiye Filistin halkının yanında olmaya devam edecek. İnsanlığı canlı tutalım ki insanlar yaşayabilsin.” eklemesinde bulundu. Bosna Hersek Faktor: Türkiye, ABD’ye söz konusu yardımı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatı üzerine yolladı. Söz konusu yardım ekipmanı; çok sayıda maske, yüz koruyucu siperlik, tulum ve dezenfektanı kapsıyor. Yardım paketlerinde Hz. Mevlana'nın şu sözleri İngilizce ve Türkçe olarak yer aldı: "Ümitsizliğin ardında nice ümitler var, karanlığın ardında nice güneşler var." ABD'ye tıbbi ekipman taşıyan uçağı Ankara'daki havalimanından Türkiye Dışişleri Bakanı Yardımcısı Yavuz Selim Kıran, Türkiye'nin Ankara'daki Büyükelçisi David Satterfield ve Türk ve ABD'li askeri yetkililer uğurladı. Türkiye Cumhuriyeti hükümeti iki gün önce de ABD'ye tıbbi ekipman yardımı gönderdi. Türkiye Silahlı Kuvvetlerinin kargo uçağıyla daha önce İspanya, İtalya, İngiltere, Sırbistan, Kosova, Bosna Hersek, Kuzey Makedonya, Karadağ, Libya, Somali ve Güney Afrika Cumhuriyeti'ne tıbbi ekipman ulaştırıldı. 1. Yorum & Analiz Çin'in Hubey eyaletine bağlı Wuhan kentinde ortaya çıkan Kovid-19’la birlikte tüm dünya büyük bir bilinmezliğin içerisine girmiştir. Virüsün insan sağlığına etkilerinin yanı sıra ekonomik ve psikolojik etkilerinin de ciddi şekilde insanlığı etkileyeceği görülmeye başlanmıştır. İtalya, İspanya ve Fransa’dan art arda gelen ekonomik daralma haberleri ve Amerika Birleşik Devletleri’nde işsizlik maaşına başvuranların sayısındaki rekor düzeyde artış, virüsün ekonomik etkilerin somut göstergelerindendir. Son yıllarda mülteci krizleri ve ekonomik sıkıntılarla güçlenmiş olan aşırı sağın kendine yeni bir alan bulduğunu, Kovid-19’un negatif etkilerini göçmenlere ve azınlıklara yöneltmeye başladığını görüyoruz. Kovid-19’un uluslararası düzenin sorgulanmasına ve yeniden tanımlanmasına yol açması beklendiği bu dönemde ülkelerin uygulayacağı politikalar daha da önem kazanmaktadır. Popülist politikalardan sakınılmalı, uluslararası işbirliği ön plana çıkarılmalıdır. Bu süreçte uyguladığı doğru politikalar, zamanında aldığı tedbirler ve güçlü sağlık sistemi ile öne çıkan Türkiye vizyonu ve insanlığa sahip çıkışıyla da örnek gösterilmektedir. Bazı ülkelerin kendi vatandaşlarına dahi ihtiyacı olan sağlık hizmetini veremediği bu dönemde Türkiye, vatandaşlarının yanı sıra yıllardır herhangi bir karşılık beklemeden ev sahipliği yaptığı sığınmacılara da bu desteği sağlayabilecek gücü olduğunu göstermiştir. En son ABD’ye gönderilen tıbbi ekipman desteğiyle dünyada yardım yaptığı devlet sayısı 55’e yükselen Türkiye kriz anlarında nasıl davranılması gerektiğini tüm dünyaya göstermiştir.
30-04-2020'
CUMHURBAŞKANLIĞI İLETİŞİM BAŞKANLIĞI
ÇANAKKALE BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
