AB Hayali ve Birkaç Ayrıntı
Yıl 2015, ikinci yarısının bitmesine iki ay kala, Hırvatistan başkenti Zagreb'e ailem ile gittim.Bir haftaya yakın bir süre, sadece bir şehir olsun doya doya, koşmaktan yorulmayalım amacı ile seçim yapmıştım.
Neden Zagreb'i seçtim anlatmak için, sebebi var tabi ki...
Hırvatistan AB üyelik süreci 2016’da başlamış 2020’de de gerekli koşullarını tamamlamıştı.
Hırvatistan'ın Avrupa'nın pasaportsuz bölgesine dahil olabilmesi için 281 tavsiyeyi yerine getirmesi gerekiyordu.
Avrupa Birliği'ne katılmasının son bir yılı içinde.Aslında merakım da var, adamlar Avrupa Birliği'ne girecekler, son aşamadalar, bakalım ne var, ne yok?
**********
Şehir içi ulaşımda, tramvay ve iç hatlar otobüsü kullandık.Durak noktalarına yakın yerlerde ulaşım için bilet satılıyor.Eskiden bizde de aynı idi.Hani şu küçük biletler, birbirine zımbalanmış ve koparılma yerleri var.Ulaşım aracına binince şoförün yanındaki kutuya atıyorsun ve imha ediyor.Bizden başka kimse bilet atmadı o kutuya.Gelip geçiyorlar, seçtikleri yere oturuyorlar.Dikkatimi çekti ve kızıma sor bakalım neden böyle diye rica ettim.Benim yabancı dilim iyi değil, o sebeple kızımdan yardım istedim.Vatandaşlar yada o şehrin yaşayanları diyelim, bir aylık tutarı, maaşlarını alınca otomatik olarak sisteme ödüyorlarmış.Kart gösterme, okutma gibi bir işlemde yok.Kontrolü nasıl yapılıyor diye sorduğumda, güvene dayalı bir sistem ama nadir aralıklar ile görevliler tarafından araçta kontrol yapılıyormuş.Biz bilet atmasaydık ne olurdu diye sorduğumda, çok ayıp ederdiniz, üstelik kontrolde yakalanırsanız, yüklü bir para cezası öderdiniz, bir aylık ulaşım bedelinden çok fazla, cevabını aldım.Ayıp ederdiniz sözü bile ziyadesiyle yeterli geldi.
Bizde böyle bir sistemin yürümesi için çok şey lazım...
**********
Müze, sergi, parklar, meydanlar, kiliseler derken iyice yorulduk.Bir merkez seçmiştik şehirde, büyük ve oldukça yeşil meydan.(Akşam yemeği için bolca işletmenin yakınında yer aldığı.)Bir bankta dinleniyoruz, tertemiz, çocukların koştuğu, eğlendiği, yetişkinlerin bizim gibi dinlendiği, kitabını yada mecmuasını okuduğu bir yer.Altı yaşlarında bir kız çocuğu, çok sevimli, ailesinin yakınındaki bankta yalnız oturuyor.Kızım yanına oturdu, bir muhabbet, bir muhabbet.Gülüşmeler, şakalaşmalar, küçük oyunlar, sanki kardeşler yada kardeşten daha yakın.
Yanımıza gelince kızıma sordum.Nasıl iletişim kurdun elin Hırvat'ıyla?
İngilizce konuştuk baba, çok iyi konuşuyor, öyle böyle değil.
Henüz altı yaşında ve ikinci dili mükemmel.Ülkemde ana dil bile sorunlu kullanılıyor.
Bizde böyle bir eğitim sisteminin yerleşmesi için çok şey lazım.
**********
Artık dönme vakti geldi, sabah erken uçak transferi olacak,akşam üzeri Hırvatistan kültürünü temsil eden etnik müziğinden cd almak aklıma düştü.Kızım ile beraber müzik marketine gittik.Derdimizi anlattık.Örneklerini dinledik kısa kısa, karar verdik, dört adet cd seçtik.Ödemeyi yapmak üzere kasaya gidince görevli euro yada dolar alamayacağını, milli paraları Kuno ile ödeme alacağını söyledi.Üzerimde olmadığını izah ettiğim halde kesin kararlı, döviz büroları var gidip değiştirebilirsiniz ancak ''15 dakika süreniz var, 17.00 de kasa kapanacak, satış yapamam'' uyarısını yaptı.
Bizde olsa hemen dövizi değerinin biraz altında bozarlar, saat önemli değil, satışı da yaparlar.
Koşa koşa döviz bürosuna yetişip değişimi yaptırıp cd lere kavuştum.Sordum niye 15 dk süre verdiniz, kasa niye kapanıyor diye.Sistem öyle imiş, kasalar online vergi dairesine bağlı imiş, 17.00 de sistem kapanıyor ve işlem yapmıyormuş.Hem milli paralarına bağlılık hem de vergi sistemi, saat gibi tıkır tıkır işliyor.Kayıt altında olmayan işlem yapılmıyor ve şartları illegal dönüşüme, zorlasan da gitmiyor.
Bizde böyle bir sistemin yerleşmesi için çok şey lazım.
**********
Şimdi AB gündeme geliyor, yok görüşülecekmiş, yok yeşil ışık varmış diye.
Ben küçük sanılan bir kaç büyük ayrıntıdan bahsettim, ilave edilecek o kadar çok şey var ki.
İnsan hakları, hak,hukuk, adalet, kişi başı milli gelir, güvenilirlik, sığınmacılar-mülteciler vs...
Bizler eğitimde kız-erkek ayırımı hakkında konuşuyoruz hala.
Hayali bile çok çok zor, hayal kurmak için bile çok şey lazım...
18.07.2023/ SELÇUK ÖZGÜLERYÜZ / BANDIRMA