Hıdırellez ve Hızır ile İlyas Efsanesi…
Hızır’ın suyu benem,
Ab-ı Hayat Bendedir,
Kevserden İçen gelsin,
Kadru berat bendedir.
Hıdırellez ya da Hıdrellez (Azerice: Xıdır Ilyas ya da Xıdır Nəbi), Türk dünyasında kutlanan mevsimlik bayramlardan biridir.
Ruz-ı Hızır (Hızır günü) olarak adlandırılan Hıdırellez günü, Hızır ve İlyas’ın yeryüzünde buluştukları gün olduğu sayılarak kutlanmaktadır.
Hıdırellez günü, Gregoryen takvimi (Miladi takvimi)ne göre 6 Mayıs, eskiden kullanılan Rumi takvim olarak da bilinen Jülyen takvimine göre 23 Nisan günü olmaktadır.
6 Mayıs’tan başlayıp 4 Kasım’a kadar olan süre Hızır Günleri adıyla yaz mevsimini, 8 Kasım’dan 5 Mayıs’a kadar olan süre ise Kasım Günleri adıyla kış mevsimini oluşturmaktadır.
Bu yüzden 5 Mayıs günü gecesi kış mevsiminin bitip sıcak yaz günlerinin başladığı anlamına gelmektedir.
Kur'an'da Kehf suresi'nde (60-82) Musa ve bir gencin kıssası anlatılmaktadır. Kehf Suresi de dahil olmak üzere hiçbir yerde Hızır ismi geçmemektedir, ancak çeşitli hadislerde olayın yaşandığı yer için "İki denizin birleştiği yer" denilmektedir.
Uzun bir yolculuk yapan Musa ile yanındaki gencin beraberlerinde, yemek için getirdikleri balığın kaçması ile başlayan olay sonrasında, 65. Ayette, ”Derken kullarımızdan bir kul buldular ki, biz ona katımızdan bir rahmet vermiş, kendisine tarafımızdan bir ilim öğretmiştik. Denilerek” Hızır olarak atfedilenden bahsedilir.
Hızır ile İlyas (Hıdırellez) Efsanesi…
Hızır ve İlyas, Hükümdarın ordusundaki iki askerdir…
Hükümdar bir gün ordusuyla birlikte ölümsüzlük suyunu (Ab-u Hayat) aramaya çıkar.
Yolculukta, Hızır ve İlyas diğer askerlerden ayrılırlar.
Bir subaşında durup, yemek için kurutulmuş balık çıkarırlar…
Tam bu esnada deniz suyu balığa sıçrar, balık canlanır ve suya atlar.
Böylece Hızır ve İlyas ölümsüzlük suyunu bulmuş olurlar.
Bu sırada bir melek gelir…
Hızır ve İlyas’ın kıyamete kadar yaşayacaklarını, fakat Hızır’ın karada, İlyas’ın denizde ihtiyacı olanlara yardım edeceklerini bildirir.
Hıdrellez günü yani 6 Mayıs’ta Hızır ve İlyas’ın buluştuklarına, onların buluşmalarıyla ölü tabiatın canlandığına inanılır.
Halk inanışına göre 6 Mayıs’ın yağmurlu geçmesi, Hızır ve İlyas’ın buluştuklarında sevinçlerinden ağlamalarının ve bulutların da onlara katılmalarının bir ispatıdır.
Yine rivayete göre Nuh peygamberin gemisinin fırtınaya tutulduğu, yeryüzünü suların kapladığı, tufanda, gemide ki insanların fer yad edip,
“Ya Hızır bizi kurtar” diye dua ettikleri söylenir.
Güvercin, (Aslında karga) ağzında zeytin dalı ile gemiye döndüğünde karanın yaklaştığı, suların da çekilmesiyle insanların karaya çıktıklarına inanılır.
Bu anın anısına her yıl 3 gün Hızır Orucu tutulur.